Савол: Жиҳод майдонига борган инсон Аллоҳнинг динини олий қилиш нияти билан бирга, у ерда уйланишни ният қилишлик жоизми? Ниятлар бир-бирига аралашиб кетиш деб ҳисобланмайдими? Жиҳодда Аллоҳ учун самимий ниятга эришиш ва жаҳаннам ўтинлари ҳақидаги ҳадисга тушиб қолмаслик учун маслаҳат берсангиз. Жанг вақтида мужоҳид ўлимдан қўрқиб турган вақтида ўлдирилса, ўша мужоҳид шаҳид деб ҳисобланадими, ҳамда чирикий (партизан) урушида жанг майдонидан чекиниш Аҳкомлари ҳақида тушунтириш берсангиз?
Жавоб:
بسم الله الرحمن الرحيم
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على النبي الكريم وعلى آله وصحبه اجمعين
Мужоҳиднинг жиҳод майдонида уйланиш ниятида бўлиши гуноҳ эмас, аксинча бу исталган иш, чунки мужоҳид ўз иффатини сақлаши мумкин.
Ихлосни зиёда қиладиган амаллар:
– Аллоҳдан ҳимоя ва ёрдам сўраш.
– Аллоҳни таниш, У буюк ва улуғвордир ва Унинг буюклигини англаш, чунки Аллоҳ таолони тўғри таниган киши, Аллоҳдан ўзга нарсалардан юз ўгириб, фақат Унга ибодат қилади, Унгагина интилади.
– Риёкорликга ва ёмон ниятларга қарши курашиш учун ўз устида мунтазам ишлаш, ҳамда барча масалаларда холис бўлишга интилиш.
– Ихлосни рағбатлантирувчи рисола ва китобларга мурожаат қилиш.
– Мансабга ва одамлар орасида юқори мавқеъга эришиш учун хайрли ишларингизни восита қилишдан сақланиш.
Буюк ва Олий бўлган Аллоҳ йўлидаги шаҳодатга келсак, Аллоҳ шаҳодатга рағбатлантиради ва шаҳидга энг юқори мақом беради. Шоҳадатни росулуллох صلى الله عليه وسلم орзу қилганлар.
Ўлимдан қўрқиш гуноҳ эмас, агарда жиҳодни тарк этишга сабаб бўлмаса. Аллоҳ таоло бу ҳақида шундай марҳамат қилади:
“айтинг: «Агар сизлар ўлишдан ё ўлдирилишдан қочсангизлар, бу қочиш сизларга бирон фойда бермас, (яъни, фақат ажалларингиз битгунича ўлимдан қочишларингиз мумкин) демак, сизлар жуда оз (яъни, ажалларингиз етгунча) фойдаланурсизлар, холос”. (Ахзоб сураси, 16-оят)
“айтинг: «Агар уйларингизнинг ичига беркиниб олганингизда ҳам ўлдирилиши Аллоҳ томонидан ҳукм қилинган кишилар шубҳасиз ҳалокат жойига келган бўлар эдилар”. (Оли Имрон сураси, 154-оят)
“Эй мўминлар, куфр йўлини тутган ва бошқа Ерларга сафар қилиб ёки ғазотга чиқиб кетган дўстлари ҳақида: «Агар биз билан бирга қолганларида ўлмаган ва ўлдирилмаган бўлар эдилар», дейдиган кимсаларга ўхшамангиз! (Бу гапларини) Аллоҳ уларнинг дилларидаги ҳасрат қилиб қўяди. Ахир тирилтирадиган ҳам, ўлдирадиган ҳам Аллоҳ-ку?! Аллоҳ қилаётган амалларингизни кўргувчидир. Қасамки, агар Аллоҳ йўлида ўлдирилсангизлар ёки ўлсангизлар, албатта Аллоҳ томонидан бўлғуси мағфират ва раҳмат улар (яъни, мунофиқ, кофирлар) тўплаган дунёдан яхшироқдир”. (Оли Имрон сураси, 156-157 оятлар)
Қўрқувга қарамай жиҳодни давом эттирган мужоҳид Аллоҳнинг мукофотига эришиши мумкин.
Термизийдан ривоят қилинган исноди заиф бўлган ҳадисда Умар ибн Хаттоб “Мен Расулуллоҳ صلى الله عليه وسلم шундай деганларини эшитим: “Тўрт тоифа шаҳид бор.
Биринчи: яхши иймон соҳиби мўмин, душман билан жангда тўқнашди ва вафотига қадар Аллоҳ билан холис эди. У шундай шаҳид-ки, қиёмат куни одамлар пастдан юқорига қараб турадиган мартабада бўлади дея бошларини шундай кўтарган эди-ки, унинг бош кийими тушиб кетди – (ҳадис ровийси айтади: Умарнинг бош кийимини назарда тутганми ёки пайғамбар صلى الله عليه وسلم никими)
Иккинчи: Яхши иймон соҳиби мўмин, душман билан тўқнашди ва тикон санчилгудек қўрқув келган вақтда ўқ келиб уни ўлдирди. Унга иккинчи даража берилади.
Учинчи: иймонлик, яхши ва ёмон амалларни қилган мўмин душман билан тўқнашди ва вафотига қадар Аллоҳ билан самимий эди, унга учинчи даража берилади.
Тўртинчи: иймонлик бир мўмин, ўзига зарар ва жабр қилар эди, душман билан тўқнашди ва вафотига қадар Аллоҳ билан холис эди. Унга ҳам учинчи даража берилади.
Жанг майдонидан амирнинг рухсатисиз, ёки мужоҳидлар билан маслаҳатсиз ҳолда ортга қайтиш катта гуноҳлардан биридир. Аллоҳ таоло бу ҳақида шундай марҳамат қилади: “Эй мўминлар, кофирларнинг ҳужумига дуч келганингизда, уларга орқа ўгирманглар (яъни, қочманглар).
Кимки ўша (уруш) кунида жанг йўсинини ўзгартириш ёки бошқа бир гуруҳ (мусулмонларга) қўшилишдан ташқари ҳолатда, уларга (кофирларга) орқа ўгириб қочса, бас, у Аллоҳ тарафидан ғазаб билан кетибди ва унинг жойи жаҳаннамдир. Нақадар ёмон оқибат-а”! (Анфол сураси, 15-16 оятлар)
Oлимларнинг ушбу оятлар ҳақидаги фикри, оятлар бекор қилинмаган ва ҳанузгача амалда, шунинг учун Ибн Жарир шундай деган: “Менинг фикримча, ушбу оятларнинг тўғрироқ талқини шуки, оятлардаги ҳукмлар ўз кучида қолмоқда ва бу оятлар Бадр жангида қатнашувчилар хусусида нозил қилинган, ҳамда ҳукмлари барча мусулмонларга тегишли”.
Аллоҳ таоло мўминларга душман билан учрашганда улардан юз ўгиришни ва орқага чекинишни ман қилди, фақат жангни давом эттириш ёки бошқа бир гуруҳ мусулмонларга қўшилиш каби тактик чекиниш мустасно. Мўмин одам жанг майдонидан Аллоҳ рухсат берган бу икки хил чекиниш туридан бошқа сабаб билан орқага чекинадиган киши Аллоҳнинг таҳдиди остига тушади”.
Сўнгги сўзимиз:
Аллоҳ яхшироқ билгувчидир.
Оламларнинг Робби Аллоҳга ҳамдлар бўлсин.
“Тавҳид ва жиҳод минбари” веб-сайтининг шаръий қўмита аъзоси, Шайх Абу ал-Мунзир аш-Шинқитий.
