4-қисм. Чеченистон икки уруш оралиғида
Бу амалиётлардан биз яхшигина тажриба орттирдик ва яна тайёргарликни бошладик. Икки ҳафтадан сўнг мен Шомилдан жабҳалар учун жавобгарликни биздан олишини илтимос қилдим. У айтди: “Балки, сен чарчагандирсан. Жазакумуллоҳу хойрон, боринглар дам олинглар!”.
Бу сўзларни эшитгач, бир неча кишини олиб, туманни разведка қилишга отландим. Қайтганимдан сўнг, Чеченистонга келган Абул-Валид Ғомидий ва бошқа биродарлар, разведканинг қандай ўтганлигини сўрашди. Мен уларга такбир айтинглар дедим. Бу вақтда Чеченистонга етиб келиб, энди бизга қўшилган Ҳаким Маданий ва Яъқуб Ғомидий: “Нималар бўлаяпти?” деб сўрашди. Биродарлар жавоб беришди: “Бизнинг одамларимиз разведкадан қайтишяпти”.
Биз учрашувдан сўнг, иккинчи кун разведка қилинган ҳудудга жўнадик ва ҳужумга тайёрлана бошладик. Субҳаналлоҳ! Бу куни колонна 32та машинадан иборат бўлиб, 4 та танк, 11 та ҳарбий машина, 4 та бензовоз ва бошқа юк машиналари бор эди. Бошидан охиригача ҳамма машиналар яксон қилинди, фақат охирги машинадаги 12 та аскар дарёга қочиб, қутулиб қолишди.
Икки ҳафтада иккита амалиёт, русларнинг кириб келиши батамом тўхтади, улар тоққа чекинишди. Одамларнинг руҳияти кўтарилди, русларнинг жанговар руҳи эса чўка бошлади. Шундан сўнг Жоҳар Дудаев очиқ қаршилик билан бўладиган давомий жанг тугаганлигини, энди партизанлик уруши бошланажагини эълон қилди. У аввал Россия билан жанг 50 йил бўлади, 2 йил очиқ жанг, 48 йил партизанлик жанглари бўлишини айтган эди. Хуллас русларнинг жанговар кайфияти чўкди.
Тез орада мужоҳидлар Грознийга кириб боришди.
Бу Чеченистондаги биродарларга Аллоҳ берган энг яхши амалиётлардан бири эди.
Бошқа амалиётлар ҳам ўтказилди. Биз колоннани 17 кун кутдик Кейин биз бутун дислокацияни қўлга олдик, вертолётлар ва ракета отиш ускуналарини ўққа тутдик. Биз 5 та машинани қўлга киритдик, 27 та аскар, 3 та офицерни асир олдик. Бу амалиёт биродарларни бир-бирига яқинлаштириб, ўзаро ишончни мустаҳкамлади. Бу эса ҳеч кимдан ҳеч нарса сўрамасдан режалаштириш ва ишлаш имконини берди. Буларнинг барчаси Аллоҳдан, кейин биродарлар қўллаган стратегиядан. Улар ҳеч кимдан ҳеч нарса сўрамасдан, жанговар режаларни тайёрлаш ва амалга оширишга доим тайёр эдилар. Бизнинг ўз транспортимиз, озиқ-овқатимиз, ўқ-доримиз бор эди. Эсимда, биз бирорта ҳам ўқ-дори қутимизни русларга қолдирмасдик. Агар биз бирон нарсамизни олиб кета олмасак, ерга кўмиб кетардик. Бошқа чечен гуруҳларидан, русларга битта машина қолиб кетса ҳам, кейин шу туфайли кўп муаммолар чиқарди.
Бизнинг иштирокимиздаги биринчи уруш шундай бўлганди. Бу ажойиб тажрибанинг бошланиши эди. Мен мусулмонларга ёрдам беришни истаган ҳар бир ислом лашкарининг шу тартиб ва стратегияларга амал қилишларини хоҳлардим. Мен яна жиҳод майдонларига етиб борган ҳар бир ислом лашкари, ўз ҳаракатларини раҳбарият билан мувофиқлаштиришини, маҳаллий жойни ўрганишини, кейин транспорт, ўқ-дори ва бошқаларни тайёрлашини, кейин эса ҳамма гуруҳлар бир вақтда бориб, одамларни тайёргарлик кўрдиришларини истардим. Биринчи урушдан орттирган тажрибамиз шу эди.
Чеченистон икки уруш оралиғида
Биз даъват учун, кейин даъватчиларни тайёрлаш мақсадида «Кавказ» ислом олийгоҳини очдик. Бу ўқув масканини, Аллоҳнинг динини, Қуръон, Ҳадис, жиҳод фиқҳини ўрганган, ажойиб шахслар тамомлади. Кейин биз уларни ҳарбий ўқув лагерларига жўнатдик, Аллоҳга қасам ичиб айтаманки, улар руслар билан бўлган жангда, энг зўр намуна кўрсатишди.
Мужоҳидларнинг орасида даъват қиладиган кадрлар тезда тайёрланмайди. Аввалига унча катта бўлмаган олийгоҳ очилади, уни тамомлаган талабалар, ҳарбий машғулот лагерларига жўнатилади. Шунда сиз, ўзингиз ишона оладиган, шариатни биладиган, холис ёшлар гуруҳига эга бўласиз. Улар сизга бу йўлда ҳамроҳ бўлишади. Чунки сиз уларга доимий равишда “Бу тўғри, бу эса йўқ” дея танбеҳ бериб юра олмайсиз, бу билан иш кетмайди.
Сиз ҳеч бўлмаганда, 50 кишига мўлжалланган, унча катта бўлмаган олийгоҳ очасиз. Бинода ўқув машғулотлари ва амалий машғулотлар учун жой бўлиши керак. Уларни икки ойлик ўқув курсларидан сўнг, ҳарбий машғулотларга жўнатасиз. Икки-уч ой ичида, ким жасур ва холис, ким зарар келтиради, кимнинг сабр-тоқати йўқ, аниқлаб оласиз. Сабрсиз одамларнинг нима кераги бор? Машғулотларда сабр қилмаган одам, кейин қийинроқ вазиятларда сабр қила олмайди. Яхшиси уларни уйига жўнатиш керак. Агар 50 та ёки 100 та одамдан 20 таси сиз билан қолса шунинг ўзи етарли бўлади. Шундан сўнг кейинги вазифага ўтасиз.
Демак бир гуруҳ даъват билан, иккинчиси ҳарбий машғулотлар билан шуғулланади, шунингдек учинчи гуруҳ ҳам керак, ҳудудда ахборот йиғиш ва раҳбарият билан ўзаро мувофиқлашиш учун. Беҳуда муҳокамаларнинг кераги йўқ. Аллоҳга қасамки, бу дастурни Русия, Сербия, Хитой ёки Африкада, ҳатто Марсда қўллашимиз мумкин. Асосийси улар мусулмонлар бўлса бас. Сиз Аллоҳга таваккул қиласиз, ўқув машғулотлари ва ҳарбий тайёргарликни бошлайсиз.
Ислом уммати бугун бўлакларга бўлинган. Биз Аллоҳнинг динини, шариатни йўқотдик. Энди биз бу ерга келиб олиб, сўровни бошласак: “Уни диний илми борми? Буни ақидаси тўғрими?” Ахир биз уларни 200-300 йил олдин ёрдамсиз ташлаб қўйган бўлсак, бунинг устига коммунистлар тузумида 70 йил яшашган бўлса. Биз яна қанақа ақида ҳақида сўраймиз? Агар биз уларнинг ақидаси нотўғри, улар сўфийлар, деб айтсак унда биз уларга нисбатан ноҳақлик қилган бўламиз. Биз айбдормиз, уйимизда яшаб, еб-ичиб, уйимизда ўтириб олиб, бу халқлардан тўғри ақида, Аллоҳнинг дини ва шариати хусусида тўғри тушунчани суриштиришга ҳаққимиз йўқ. Бу нотўғри. Биз айбловга лойиқмиз ва ноҳақмиз. Биз тавҳидда ўсиб улғайдик. Биз Араб Ярим Оролидагилар Аллоҳнинг дини хусусида тасаввурга эгамиз. Мусулмон ва ғарб дунёсига бу даъватни ёйиш, бу муаммолар билан яқинроқдан шуғулланиш учун, улар билан бирга яшаб, қийинчилик ва машаққатларни бирга тортиш бизнинг бурчимиз.
Сиз уларнинг олдига борасиз ва дарҳол Аллоҳнинг динини ўргатишни бошлайсиз. Аллоҳга қасамки, агар бу одамлар ўзларига нисбатан сиздаги ҳис-туйғуларни, холисликни кўришса, қийинчиликларни бирга тортаётганлигингизни кўришса, у ҳолда ёлғонга ўрин қолмайди. Бундай шароитларда ёшлар жуда тез шаклланади. Агар ҳатти-ҳаракатлар раҳбарият билан мувофиқлаштирилса, унда бу ёшлар машғулотларда чиниққан авлод бўлиб етишади. Биз уларни тайёрлаб, бир, икки ёки уч марта енгилроқ амалиётларга жўнатамиз, агар умумий дастур бўлса унда ҳам иштирок этишади. Умумий дастур бўлмаса, улар шунчаки амалиётларда қатнашишади.
Охир-оқибат кўп ёш чеченлар: “Агар амалиёт бўлса бизни эсдан чиқарманглар” дея илтимос қила бошлашди. Ваҳоланки аввалида шахсан ўзим улардан ким амалиётларга тайёр эканлигини сўрар эдим. Биродарлар бу ҳудудда ўзларининг борлигини кўрсатишди. Улар разведка қилишиб, ҳудудни яхшилаб ўрганишди – бу масала икки ойдан, беш ойгача бўлган вақтни эгаллайди. Агар сиз ҳудудни яхшилаб ўрганган бўлсангиз, сизнинг ишончли одамларингиз бўлса, у ҳолда сиз ишни ёшларни тўғри ташкиллаштиришдан бошлайсиз, охир-оқибат улар бутун жабҳаларни назорат қиладиган, жиҳоднинг давом этишида муҳим рол ўйнайиган фаоллар бўлиб етишишади.
Масалан, Афғонистонда бизнинг катта муаммомиз бор эди. Одамлар олийгоҳлар очишиб, даъват йўлида кўп ишлар қилишганди, Аллоҳ уларга ўз яхшилигини берсин. У одамларнинг услуби турлича бўлиб, ҳар бирининг ҳаракати ўз имконияти даражасида эди. Аммо тўрт йиллик таълимдан сўнг, талабанинг тақдири нима бўлади? У меҳмонхонада администратор бўлиб ишлайди, ёки араб давлатларига бориб араб тили ўрганади, ёки тижорат билан шуғулланишни бошлайди.
Аслида бошланган нарсани охирига етказиш керак эди. Ана шунда ажойиб бир асос ҳосил бўлиб, сиз уни бирор-бир жабҳа ёки гуруҳга йўллашингиз мумкин бўларди. Унга қурол-яроғ, ўқ-дорини беринг, «Бисмиллаҳ» деб жўнатинг.
Бу одамлар кейинчалик раҳбарликни зиммасига олган лидерлар бўлиб етишади. Лидерлик жоҳил одамлар ёки нашавандларга қолгандан кўра бу яхшидир.
Аммо бу одамлар мужоҳидлар ва даъватчиларга эга бўлишни исташганди. Шундай қилиб бу талабалар бирлашишнинг ўрнига, дунё бўйлаб тарқалиб кетишди. Энди ўйлаб кўринг, шунча кўп талабалар, мусулмонларга зарур бўлган нарсани ташлаб, қанча меҳнатга, муаммоларга йўлиқишди. Даъват иши, жиҳод билан жуда қаттиқ боғланган, уларни бир-биридан ажратиб бўлмайди. Бу стратегияни биродарлар исталган жиҳодда қўллашлари мумкин. Бу биродарлар орттирган, яхши тажрибалардан бири. Инсон аввало Аллоҳга таваккул қилиши лозим, кейин – ўзига ва атрофидагиларга ишонсинки, шунда улар мувозанатни йўқотишмайди, мағлубиятдан қўрқишмайди.
Давоми бор
«Содиқлар» учун Умму Жаъфар таржимаси
