إن الحمد لله نحمده ونستعينه ونستغفره، ونعوذ بالله من شرور أنفسنا، ومن سيئات أعمالنا، من يهده الله فلا مُضل له، ومن يُضلل فلا هادي له.
وأشهد أن لا إله إلا الله وحده لا شريك له، وأشهد أن محمداً عبده ورسوله، صلى الله عليه وعلى آله وصحبه، وسلم تسليماً كثيراً.
وبعد:
Кириш қисми.
Муаллифнинг қисқача таржимаи ҳоли.
Юсуф ал Уайрий ёшлик чоғидаёқ Афғонистонда русларга қарши жиҳод қилган, у кишини билганлар, унинг ҳарбий қуролларни биладиган ва тактика бўйича моҳирлиги ҳақида кўп яхши гаплар айтишган. Кейинчалик у Арабистон ярим оролига қайтиб келиб мужоҳидларни жиҳодга тайёрлаш, уларга моддий ёрдамлар тўплаш билан шуғулланган. Шу сабаб бўлиб у киши муртадлар томонидан қамоққа олинган. Унинг ҳаёти худи Юсуф алайҳиссалом каби турмада ўтди. У ҳатто олий маълумотга ҳам эга бўлмаган, аммо Аллоҳ унга Ислом ҳақиқатини билдирган инсон эди. Унга берилган бу неъматни унинг китобларига назар солиб тушуниб олса бўлади. Қамоқда ўтириб Қуръонни, ҳамда саҳиҳайн Бухорий ва Муслимни ёд олди. Аллоҳ у зотга икки нарса, фойдалик илм, ҳамда шу илмни жойида ва ўз вақтида қўллашликдек (ҳикмат), ҳар қандай олим орзу қилган неъматни берган эди. Ҳақиқатда, уламоларнинг аксарияти кўплаб илмга эга бўлишларига қарамасдан, улар ўзларидаги илмни қўллашлик, унга кераклигича амал қилиш неъматидан маҳрумдирлар. У қамоқдан қутулиб чиққач кўплаб фойдали асарларнинг муаллифи бўлди. Бу ҳаракатлардан қаттиқ қўрқиб кетган араб муртадлари уни хиёнаткорона ўлдирдилар. Аллоҳ бу устоз-шайхга шаҳидлик мартабасини муборак қилсин!
Ушбу китоб «Қоваид вал адабул жиҳад», яъни «Жиҳоднинг ўзгармас қоидалари ва унинг одоби», деб номланади.
Бисмиллаҳир роҳманир роҳийм!
Дарҳақиқат, Ислом шариати, ақидаси (идеология) ўзгармас қонун ва қоидаларга эгадир. Шунингдек, замон ва шароитдан келиб чиққан ҳолда ўзгариб турадиган ҳукм ва қоидалари ҳам мавжуд. Масалан, намоз – бу ўзгармас ҳукмлар жумласидандир. Намозни сифат ва феъли, шарт ва рукнлари замон, вақт, макон, инсоннинг ёш-қарилиги ёки бошқа шу каби нарсаларнинг ўзгариши билан ҳеч қачон ўзгариб қолмайди. Аммо, шариатнинг баъзи бир ҳукмлари юқорида биз зикр қилган замон ва маконнинг ўзгариши билан ўзгариб туриши мумкин. Масалан, Исломда халифанинг тайинланиши. Маълумки, тўрт халифанинг уммат бошқарувига келиши ҳар-хил кечган. Абу Бакр бир гуруҳ мусулмонларнинг байъати остида халифа бўлган бўлса, Умар ибн Хаттоб Абу Бакрнинг буйруғига асосан бу лавозимга тайинланган. Усмон ибн Аффон эса олтита саҳобанинг шўъроси остида халифаликни қўлга олган. Али ибн аби Толиб ҳам бошқа бир кўринишда халифалик тепасига келган. Демак, Исломда халифаликни тайин қилиниши шароитлар ҳолатига қараб ўзгариб туриши мумкин экан. Бугун эса Ислом умматининг асосий вазифаларидан бири, жиҳоднинг ўзгармас қонун эканлигини тушуниб етишликдир. Афсуски, бу ўзгармас қонун-қоида бугунга келиб кўпчилик томонидан умматга ўзгарувчан қонун қилиб тақдим этилмоқда. Шу боисдан ҳам биз бу китоб орқали жиҳоднинг ўзгармас қонун-қоида эканлигини ўрганиб чиқамиз. Дарҳақиқат, жиҳоднинг биринчи ўзгармас қоидаси – бу унинг қиёмат кунига қадар давом этишлигидир. Бугунги кунга келиб бутун дунё ёвуз кучлари ўзларининг қўл остидаги, ҳамда назоратида турган динлари, сиёсатлари, барча молиявий қудратлари, оммавий ахборт воситалари, маданиятлари ва бундан бошқа қуролларини, Исломнинг чўққиси ҳисобланган жиҳод ибодатига қарши қўйишган. Бу уруш дунёнинг ҳар бир бурчагида ўз аксини топмоқда. Қаерда жиҳоднинг куртаги кўриниши биланоқ, ўша ерда кофирларнинг кучи яққол кўзга ташланади ва бу ибодатни амалга оширишлик машаққатлари шу ондан бошланади. Эндиликда эса яҳуд ва насоролар Исломга қарши олиб бораётган бу урушларини ҳатто ўзларининг диний вазифалари деб жар сола бошладилар. Диндан узоқ бўлган Американинг катта сиёсатчилари ҳам бу ҳақда гапира бошладилар. Абу Маъзан Буш билан учрашган вақтда у маълун: «Афғонистонни босиб олишликни менга Аллоҳ буюрди», деб айтган эди. Қуддус ва унинг атрофини босиб олган яҳудлар ҳам, бу ишларини ўзларининг диний кўрсатмалари деб аташмоқда. Демак, кофирлар ўзлари олиб бораётган зулм билан тўлиб тошган бу салб юришни дин ниқоби остида амалга оширмоқдалар. Бу эса ўз навбатида дунёдаги барча дин эгаларининг фикрини бир нуқтага жамлаш ва уларни жиҳодга қарши қурол сифатида қўллашликнинг бир услубидир. Яъни, агар бу тоғут-мушрикларнинг сиёсий қуролларига назар соладиган бўлсак, шунинг гувоҳи бўламизки, Американинг барча сиёсати ва унинг арбоблари, НАТО, Евросоюз, ҳамда Россия ва унинг қўл остида турган қўғирчоқ давлатлар ва бошқа барча кичик давлатларнинг асосий вазифаси «терроризм» дем ном олган Аллоҳ йўлидаги жиҳодга қарши қаратилгандир. Улар эртаю кеч турли йиғинлар уюштириб, унда фақат шу масъала хусусида бош қотирмоқдалар. Шунингдек, бугунга келиб уларнинг маданияти ҳам ўз иш-фаолиятини қолдириб, жиҳод, яъни терроризм билан шуғулланишни бошлаган. Бундан кўриниб турибдики, бугун тоғутлар қўлларидаги барча кучларини фақат шу ягона муқаддас уруш-жиҳодга қарши қўйганлар. Мана шу вазиятда Ислом умматининг асосий вазифаси нимадан иборат бўлиши лозим? Аллоҳ таъоло Ўзининг Китобида шундай деб марҳамат қилади;
(Эй мўъминлар, гарчи) сизларга ёқмаса-да, (кофирларга қарши) жанг қилишингиз фарз қилинди. (Зотан,) сизлар ўзингиз учун ёмон бўлган нарсани ёқтирмаслигингиз ва сизлар учун ёмон бўлган нарсани яхши кўришингиз мумкин. Аллоҳ билур, сизлар билмассиз! Бақара-216.
Дарҳақиқат, бу оят очиқдан очиқ, ҳеч қандай таъвилга муҳтож бўлмаган равишда Аллоҳ йўлидаги жиҳоднинг фарз эканлигига далолат қилади. Аммо, шунга қарамасдан бугунги кунда кўпчилик одамлар жиҳодни амалга оширишлик учун тарбия бўлишлиги шарт деб даъво қилишяпти. Яъни мусулмондаги Исломий тарбия, комил сифатларни жиҳоднинг асосий шартларидан бири деб, таъкидламоқдалар. Улар мужоҳидда тарбиянинг бўлишлиги қандай ҳам яхши деб айтмайдилар, балки тарбия жиҳоднинг шарти деб айтадилар. Энди бу тарбиянинг йўқлиги нимага далолат қилади, албатта ўз-ўзидан жиҳоднинг йўқ бўлишига, унинг тўхтаб қолишига олиб келади. Бу тушунча уммат бошига тушган бир мусибатки, тарбиянинг йўқлигини ёки унинг нуқсонлик эканлигини рукач қилиб олган бу даъватчилар эндиликда одамларни фарз айн жиҳоддан тўсиб туришибди. Шу ўринда, бу каби қавлни илгари сураётган шахсларга савол қилсак? Исломга янги кириб Рамазон рўзасини тутмоқчи бўлган кишига ҳам, ҳақдан узоқ бўлган шу гапингизни айтасизми? Яъни, эй мусулмон, сиз аввал Исломий тарбия ҳисобланмиш тақво, сабр, гўзал хулқ ва бошқа сифатларни ўзингизда мужассам қилиб олинг, гарчи бунга кўп йиллар кетса ҳам, шундан кейингина сизга рамазон рўзаси фарз бўлади. Бундай гапни ақли бутун ҳеч ким айтмаслиги аниқ. Ҳолбуки, жиҳодга қилинган чақириқ билан рўзага қилинган чақириқ бир кўринишда нозил бўлган. (Кутиба алайкумул қитал—кутиба алайкумус сиям). Нима учун мусулмонларнинг рўзага бўлган муомаласи жиҳодга бўлган муомаласидан бу қадар ўзгача? Бўлиб ҳам, жиҳод пайғамбарликнинг 13 йили фарз қилинган бўлса, рамазон эса пайғамбарликнинг 15 йили нозил бўлган. Ёки пайғамбар алайҳиссалом саҳобалардан улар жиҳодга чиқишлари учун тарбияни шарт қилганмилар? Ал-Усайрий мушрик бўлган ҳолида сафардан Мадинага қайтиб келиб, «фалон ва фалончилар қани», деб сўради, унга сўраган кишилари Пайғамбар алайҳиссалом билан бирга Уҳудда, деб жавоб беришади. Шунда у, «мусибат бўлсин менга, ҳамма қариндошларим Уҳудда бўлсаю мен бу ердаман». Шундан сўнг у Пайғамбар алайҳиссалом ҳузурларига келиб шаҳодат келтирди ва жангга кириб шаҳид бўлди. Абу Ҳурайра (р а), айтдилар: «У кам амал қилиб, кўп нарса олиб кетди!». Бу инсон тарбия у ёқда турсин бир ракъат ҳам намоз ўқимаган, лекин шу билан бирга тавҳид калимасини амалда олий қилишлик йўлида вафот топиб кетди. Суҳбатимизни тарбия хусусида давом эттирадиган бўлсак, айтингчи шу тарбияга яҳудлардан кўра яна муҳтожроқ кишилар бормикин? Мухайрик яҳудий эди, у Пайғамбар алайҳиссалом олдиларига Уҳуд куни келиб, жангга кириб мужоҳидларга қўшилишини сўради, Пайғамбар алайҳиссалом унга рухсат бердилар ва у шаҳид бўлди. Шунда пайғамбар алайҳиссалом: «Мухайрик яҳудийларнинг энг яхшиси»,-дедилар. Кўриб турганимиздек, Пайғамбар алайҳиссалом Аллоҳ фарз қилинган жангга кирмоқчи бўлган кишига аввал имон келтиришликни, сўнг эса жанг майдонига киришини айтдилар. Биз учун Пайғамбар алайҳиссаломда гўзал намуна бор. Бизга барча ишларда фақат Пайғамбар алайҳиссаломга эргашишлик буюрилган. Шунингдек, Аллоҳнинг жиҳод ҳақида нозил қилган бу оятининг зоҳирига эътибор қаратсак, сизларга ёқмаса-да, деган қавлни топамиз. Демак, одамларнинг бугунда жиҳодни қолдиришлигининг асосий сабабларидан бири, уларнинг нафсига бу амалиётнинг ёқмаслигидир. Шунинг учун ҳам улар, «тарбияга муҳтожмиз, ҳали тайёр эмасмиз, душман жуда кучли», қавлидаги турли баҳоналарни ўйлаб топиб, жиҳоддан қочмоқдалар. Ҳақиқатда, инсон ўзига ёқмаган нарсани қилмаслик, ундан қочишлик каби сифатларга эгадир. Буни Оламларнинг Роббиси Ўзининг Китобида бизга таълим бериб айтади: «…(Зотан,) сизлар ўзингиз учун ёмон бўлган нарсани ёқтирмаслигингиз ва сизлар учун ёмон бўлган нарсани яхши кўришингиз мумкин. Аллоҳ билур, сизлар билмассиз!»
Ўзининг даврида Салоҳиддин Айюбий мусулмонларни жиҳодга чақирди, унинг бу чақириғини эшитиб баъзи шайхлар, ва уларга эргашган толиби илмлар ҳам келишди. Шунда, салбчиларнинг оврупадаги уч қўмондондан ташкил топган, Англия қироли Ричард, Франция қироли Филипп-2 ва Германия қироли Фредирик Барборос бошчилигида бир бутун жуда катта лашкар тўплагани маълум бўлди. Фақат Фредирик қўшинининг сони 300 минг кишини ташкил этарди. Шунда, кофирларнинг кўп сонлик қўшини ва уларнинг катта кучидан хабар топган бу шайхлар, «биз орқага қайтамиз», дейишди. Ибн Касир ўз тўпламида бу воқеани батафсил келтирган. Мана илм ўрганиб, уни ўзгаларга тарқатиб юрувчи баъзи уламоларнинг аҳволи. Ҳозирда эса улар жуда кўп. Демак, ихлос ва амалга асосланмаган илм ўз эгасига ҳасрат надоматдан бошқа ҳеч нарсани келтирмайди. Бундай шахсларни уламо деб бўлмайди, чунки улар Аллоҳ томондан ҳидоят топмагандирлар. Инсонларни ҳидоятга бошлашлик амалга асосланмаган илм билан амалга оширилмайди. Ҳозирга келиб ҳам мусулмонларнинг аксарияти «шайхларимиз, уламолар жиҳодга фатво беришмаган» деб жиҳодни тарк қилиб юришибди. Бу нарса умматнинг бошида турган катта мусибатлардан. Модомики, сизга ҳақ етиб келган экан, демак унга эргашишлик сизга вожиб бўлади, гарчи илм аҳли бу ҳақиқатга эргашмаётган бўлсалар ҳам. Қиёмат куни Аллоҳнинг ҳузурида етиб келган ҳақ ва қилган амалингиз учун фақат сиз жавобгар бўласиз, улар эмас. Бошқа кишилар эса мусулмонларни жиҳоддан тўсишлик йўлида яна бир қизиқ фикрларни илгари суришади, яъни кофирлар билан бизнинг муомаламиз тинчлик асосида бўлишлиги керак эмиш, чунки биз инсонлар ҳаммамиз бир ота, Одам алайҳиссалом фарзандларимиз. Аллоҳ таъоло эса уларнинг бу ақидасининг ботил эканини Ўзининг Китобида баён этади, яъни:
Аллоҳ ва Охират кунига ишонмайдиган, Аллоҳ ва унинг Пайгамбари ҳаром деган нарсани ҳаром деб билмайдиган, ҳақ (яъни ислом) динига эътиқод қилмайдиган аҳли китоблардан иборат бўлган кимсаларга қарши то улар хорланган (мағлуб) ҳолларида ўз қўллари билан (зиммаларидаги) солиқни тўламагунларича, жанг қилингиз! Тавба-29.
Демак, кофирлар билан бизнинг муомаламиз тинчлик эмас, айнан уруш асосида бўлмоғи керак экан. Шунингдек, шу суранинг аввалги оятларида Аллоҳ таъоло кофирларга қарши бизнинг қўллайдиган муомаламизни янада ҳам аниқроқ баён этди:
Бас, қачон уруш ҳаром қилинган ойлар чиқса, мушрикларни топган жойингизда ўлдирингиз. Уларни (асир) олингиз, қамал қилингиз ва барча йўлларда уларни кузатиб турингиз! Энди агар тавба қилсалар ва намозни тўкис адо қилишиб, закотни берсалар, уларнинг йўлларини бўш қўйингиз! Албатта, Аллоҳ Мағфиратли, Меҳрибондир. Тавба-5.
Юқорида зикр қилганимиздек, кофир ва мунофиқлар бугунда ҳар қандай йўл билан бўлса ҳам, Аллоҳнинг жиҳод оятларига амал килувчи бандаларини тўхтатиб қолишга уриняптилар. Жиҳодни терроризм –деб, мужоҳидларни эса террористлар –деб, дунёга танитмоқдалар. Чунки, улар Қуръонга очиқдан очиқ қаршилик қила олмайдилар. Бордию улар бу муқаддас урушни Қуръон тили билан атай бошласалар эди, яъни «жиҳод, мужоҳид» -деб, у ҳолда бу ҳақиқатни беркитиш анча мушкул иш бўлиб қолар эди. Натижада эса мужоҳидлар кўпайиб, дунё бўйлаб кофирларнинг аҳволи танг ҳолатда қолган бўлар эди. Шунинг учун бугунда терроризм сўзини эшитсангиз билингки –бу жиҳоддир, террорист сўзига дуч келсангиз билингки –бу Аллоҳнинг яқин бандаси бўлган мужоҳиддир. Тоғут йўлида саъйи ҳаракат қилаётган мунофиқлар эса, Қуръондаги жиҳод оятларига бошқа маъно бериб, мужоҳидларни қоралаб, уларни залолатга юз тутган кишилар деб, оми халққа танитишда кофир дўстлари билан яқиндан ҳамкорлик қиладилар. Шунингдек, улар бугунги жиҳодни ҳужум жиҳоди, яъни бу амал мусулмонлар учун фарзи кифоя, деб айтадилар. Бундан ташқари жиҳод қилишлик учун катта имомнинг рухсати керак, деган қавлни ҳам илгари сўрадилар. Аслида эса бу келтирилаётган заиф ҳужжатларнинг барчаси одамларни жиҳоддан тўсишлик учун қилинади. Муаллиф бу каби шахсларни мунофиқлар деб атади. Мунофиқлар жиҳодни тўхтатишлик йўлида нима амаллар қилишидан қатъий назар, Қуръон, ҳадис, ижмоъ, саҳобалар сийрати жиҳоднинг қиёмат кунига қадар фарз эканлигига далолат қилади. Шунинг учун биз ҳеч қандай золим уламонинг мағриб ёки машриқдан келиб жиҳодга бошқа бир кўриниш беришига муҳтож эмасмиз. Бу масъала бўйича Аллоҳ ва Унинг расули, муҳкам оят ва ҳадислар кўринишида бизга нима қилишимиз кераклигини баён қилиб бўлишган. Муаллиф китобининг давомида жиҳоднинг қиёматгача давом этишлиги ҳақида кенгроқ тушунча бериб ўтади. Аллоҳ таъоло Китобида шундай деб марҳамат қилди:
Эй мўъминлар, сизларнинг ичингиздан кимда-ким ўз динидан қайтса, Аллоҳ бошқа бир қавмни келтирурки, Аллоҳ уларни яхши кўрур, улар Аллоҳни яхши кўрурлар. Улар мўъминларга хокисор, кофирларга эса қаттиққўл, бирон маломатгуйнинг маломатидан қўрқмай, ёлғиз Аллоҳ йўлида жиҳод қиладиган кишилардир. Бу Аллоҳнинг фазлу марҳамати бўлиб, уни Ўзи хоҳлаган кишиларига берур. Аллоҳ (фазлу карами) кенг, Билгувчидир. Моида-54.
Дарҳақиқат, мусулмон ака-сингиллар томонидан жиҳоднинг турли масъалалари бўйича кўплаб саволлар қилинади. Шу саволларнинг баъзиларига назар солсак. Маълумки, бугунга келиб кўплаб турли жамоатлар юзага келган ва қизиғи шуки, уларнинг барчаси ўзини ҳақда деб биладилар. Шу муносабат билан мусулмон ака-сингиллар, улардан қайси жамоат ҳақдаки, биз бориб уларга қўшилсак, деган уй билан ҳақ йўлни қидирадилар. Ҳадислардан бизга маълум бўладики, Пайғамбар алайҳиссалом қиёматга қадар доим ҳақда турувчи бир тоифа, яъни тоифатул мансура (нусратланувчи тоифа) бўлишлигини, ҳамда ушбу тоифа эгаларининг сифатлари ҳақида батафсил айтиб кетганлар. Шунинг учун ёш мусулмон ака-сингилларимизга насиҳатимиз шундан иборат бўлар эдики, улар ҳадисда хабар берилган ушбу тоифа эгаларининг сифатларига диққат билан назар солсалар, ҳамда шу сифатларни бугунги кунда мавжуд бўлган жамоатларга таққослаб кўрсалар, шубҳасиз улар олдида турган тўсиқ-жумбоқ дарҳол очилиб қолган бўлар эди. Бу ҳақ тоифани аниқлаш учун биз юқорида зикр қилган Аллоҳнинг Китобидаги Моида сураси 54 оятга мурожаат қиламиз. «Эй мўъминлар, сизларнинг ичингиздан кимда-ким ўз динидан қайтса, Аллоҳ бошқа бир қавмни келтирурки», яъни Аллоҳ ва Унинг расулининг буйруғи ва қайтариғини инкор этадиган бўлсанглар, у ҳолда У Зот сизларнинг ўрнингизга бошқа бир қавм-инсонларни келтиради. Ҳолбуки, сизлар Аллоҳнинг оятларини ташлаб, уни инкор қилишдан аввал мўъмин эдинглар, кейин кофирликка қайтдинглар. Чунки, Аллоҳ сизларни ташлади, сизлардан юз ўгирди. Шунга ўхшаш ваъид, Тавба сурасида зикр қилинади. Унда жиҳодни тарк этган кишиларни аламлик азоб кутиб турганини, ҳамда Аллоҳ улардан юз ўгириб, уларнинг ўрнига бошқа бир қавмни келтиришини баён қилади:
«Агар (жиҳодга) чиқмасангизлар, (Аллоҳ) сизларни аламли азоб билан азоблар ва ўрнингизга бошқа бир қавмни келтирур. Сизлар эса У Зотга бирон зиён етказа олмайсиз. Аллоҳ ҳамма нарсага қодирдир». Тавба-39.
Қачонки қалблар, сафлар, қарашлар хабис-нопок бўлган нарсадан тозаланиб бўлгач, энди Аллоҳ таъоло, Ўзи танлаган хос бандаларининг сифатини баён этади. Яъни «Аллоҳ уларни яхши кўрур, улар Аллоҳни яхши кўрурлар». Ўзгартирилган қавмга Аллоҳ муҳаббатини эълон қилди, улар ҳам Роббиларини ҳамма нарсадан кўра яхши кўришларини баралла атрофга ёйдилар. Бу икки тарафлама муҳаббатдир. Комил муҳаббат кимнинг муҳаббати, албатта Аллоҳ Роббил ъаламийннинг. Бу муҳаббатга инсон лойиқмиди ўзи? Йўқ. Бу фақат Аллоҳнинг раҳмати ва фазлидир. Банда тавҳид калимасини олий қилишлик йўлида озгинагина ҳаракат қилган эди холос, мукофоти эса жуда буюк бўлди. Бу тоифатул мансуранинг биринчи сифати ҳисобланади. Улар Аллоҳни ҳамма нарсадан кўра яхши кўришларини эълон қилдилар. Наҳот, бу яхши кўришлик тилнинг ўзи билан якунланади, деб гумон қиласиз? Йўқ, Аллоҳга қасамки бу муҳаббат албатта амалда имтиҳон қилинади. Навбатдаги сифат эса мўъминнинг Роббисини яхши кўришининг навбатдаги исботидир. «Улар мўъминларга хокисор», яъни улар мўъминларни Аллоҳ йўлида яхши кўрадилар, уларнинг дини ва дунёси учун кайғурадилар, уларнинг хурсандчилигидан рози бўлиб, ғам-ташвишларидан озорланадилар. Мағрибдаги мўъмин улар учун ака бўлса, машриқдаги мўъмина уларнинг синглиси. Улар ҳар қандай мўъмин ва мўъминани ҳимоя қилиб жонларини Аллоҳ йўлида фидо қиладилар, ҳамда молларини уларнинг манфаати йўлида сарф қиладилар. Бу Исломдаги ҳақиқий биродарликнинг комил кўринишидир. Кейинги сифат, «кофирларга эса қаттиққўл», тарихнинг аввалию ҳозирига назар ташланг, кофирларга қилич билан ким қарши чиққан, уларнинг қуролига қарши ким қурол билан жавоб берган, ким Аллоҳнинг душмани бўлган мушрик-кофирларни бўйин томирларини узиб, уларнинг қонини тўккан ва тўкмоқда. Аллоҳ таъоло Анфол сураси 60 оятда, اللّهِ عَدْوَّ به تُرْهِبُونَ
Араб тилида «ирҳаб» сўзи террор деган маънони билдиради. Ҳа, бугун бутун дунё гапираётган бу калима Қуръонда ишлатилган. Модомики, улар жиҳодни жиҳод деб айтолмасалар, Аллоҳнинг ердаги мужоҳидини мужоҳид дейишликка тиллари айланмас экан, у ҳолда жиҳод терроризм, бу тоййиб-покиза мужоҳид эса террорист бўла қолсин. Бас, Аллоҳ йўлида мўъминнинг қайси томонга, қандай ном билан йиқилишнинг мутлақо аҳамияти йўқ. Кофирлар Қуръондаги бу калимани олиб ташлашга қанчалар уринмасинлар, бу ишнинг уддасидан ҳаргиз чиқа олмайдилар. Аммо, мунофиқ дўстлари ёрдамида бу калимани беркитишга, ёки уни тахриф қилишликка ҳаракат қиладилар. Шу сабабли кўпгина олий ва ўрта маъҳадларда Қуръон зикр қилган «ирҳаб» сўзи беркитилиб ёки унга бошқа маъно бериб келинмоқда. Демак, кофирларга нисбатан қаттиққўллик –бу тоифатул мансуранинг яна бир гўзал сифатларидан саналади. Кофирларга юмшоқ муомалада бўлиб, ўзларини ҳақ аҳлидан санаётган тоифалар эса, қилаётган бу ишларини гўзал даъват, Исломни чиройлик кўрсатиш деб талқин қиладилар. Аслида эса уларнинг бу даъват йўллари ботилдан ўзга нарса эмас. Ҳақиқатда эса, бугунги кунда бу юмшоқжонларни айнан мусулмонларга нисбатан қаттиққўл бўлаётганини дунёнинг ҳар бурчагида кузатиш мумкин. Навбатда зикр қилинадиган сифат эса, Пайғамбар алайҳиссалом хабар берган тоифа қайси эканлигига аниқ ойдинлик киритади, улар «ёлғиз Аллоҳ йўлида жиҳод қиладиган кишилардир». Аллоҳ таъолонинг бу сифат ҳақидаги хабаридан сўнг, яна бирор кимса учун ушбу масъалада ноаниқлик қолдимикин? Йўқ, албатта. Бу тоифа аҳли жони ва моли билан Аллоҳ йўлида жиҳод қилганлар, ҳозирда ҳам қилмоқдалар ва қиёматага қадар қилиб келадилар. Оятда зикр қилинган Аллоҳ яхши кўрадиган қавмнинг навбатдаги сифат қандай экан, улар, бирон маломатгуйнинг маломатидан қўрқмайдиган, кишилардир. Маълумки, ҳақ йўлда озор ва қийинчиликларга сабр қилиб, унда доим барқарор туришлик ўта мушкул ишдир. Бу пайғамбар ва унга эргашган зотлар суннати ва сифатидир. Пайғамбар алайҳиссалом саҳобалар билан Бану Қурайза яҳудийларига қарши ғазотга чиқиб, уларни қамал қилдилар, ва Бану Қурайзага таслим бўлишлик таклиф қилинди. Улар эса Саъд ибн Маозни ўзларининг устидан ҳукм чиқаришини талаб қилдилар, чунки жоҳилият даврида Авс қабиласи Бану Қурайзанинг иттифоқдоши бўлган эди. Буни билган яҳудлар Саъдни ўзларига нисбатан юмшоқ муомала қилади деб ўйладилар. Саъд олиб келинди, шунда баъзи мусулмонлар бу улуғ саҳобадан Бану Қурайзага нисбатан юмшоқ муомала-ҳукм чиқаришини илтимос қилдилар. Саъд эса яҳудлар ва мусулмонларга қараб: «Мен чиқарган ҳукмдан рози бўласизларми», деб сўради. Хаммалари рози эканликларини айтишди. Шунда Саъд: «Барча урушга яроқлик эркаклар ўлдирилсин, уларнинг аёллари, болалари ва мол-мулклари мусулмонлар ўртасида тақсимлансин», деб ҳукм чиқарди. Шунда Пайғамбар алайҳиссалом: Сен Аллоҳнинг ҳукмини чиқардинг», дедилар. Шу куни 700-900 га яқин яҳудийлар қатл қилинган эдилар. Ҳозирда бу амал оммавий қириб ташлашлик, деган ном билан юритилади. Мана бу улуғ саҳобанинг кофирларга нисбатан қилган муомаласи. У атрофдаги бирор бир маломатчининг маломатларидан қўрқмади. Эътибор беринг 1000 га яқин кишиларни қатл қилишлик –бу Аллоҳнинг ҳукми эди. Дарҳақиқат, хиёнатчи кофирларнинг жазоси шудир. Бугунда эса Исломнинг асл ҳақиқати ва моҳиятини ҳанузгача тушуниб етмаган бу даъват аҳли нима деяпти? Улар Исломни яҳуд ва насороларга мос келадиган қилиб, уни улар рози бўладиган қилиб беришяпти. Аҳли китобларга юмшоқ бўлишимиз керак, улар бизни қонхўр, қотил деб ўйламасинлар, каби қавлдаги ботил фикрларни илгари сурадилар. Улар Аллоҳни эмас кофирларни рози қилишлик билан овора бўлиб юрибдилар. Пайғамбар алайҳиссалом, хабар берганларидек тоифатул мансура – бу жамоатдир. Уларга қарши чиққанлар ҳам, ташлаб қўйганлар ҳам зарар келтира олмайдилар. Ушбу ҳадисга асосланган ҳолда эндиликда ҳам айнан жиҳод жамоатларига ҳамма қарши чиқаётганини гувоҳи бўлмоқдамиз. Шу билан бир қаторда эса ўзини ҳақ деб даъво қилаётган қолган барча жамоатларнинг кофирлар томонидан омонликда эканини ҳам кузатмоқдамиз. Бундан ташқари ҳақ-жиҳод жамоатларига мунофиқлар ҳар тарафдан хиёнат қилмоқдалар. Омма мусулмонларнинг аксарияти эса асрлар мобайнида жиҳодга чиқиш ёки чиқмаслик йўлида фатволар қидириб юришибди. Уларнинг кўплари ўзлари истаган фатвони излайвериб, охири ўлим ҳам топиб кетишди. Бу эса ўз навбатида ушбу ҳақ тоифанинг кўпчилик мусулмонлар томонидан ёрдамсиз қолганининг исботидир. Бунинг зарари йўқ, чунки бу тоифа Аллоҳ томонидан нусратланган ва ҳимоялангандир. Уларнинг сони кўп ёки кам бўлишидан қатъий назар, улар доим ҳақда зоҳир, яъни ғолибдирлар. Кофирлар мужоҳидларни қанчалар кўп ўлдирмасинлар, лекин бу тоифа ҳеч қачон йўқ бўлиб кетмайди. Чунки бу Аллоҳ ва Унинг расулининг ҳақ ваъдасидир. Муаллиф, юқорида кўриб чиқилган оятга хулоса бериб шундай дейди: Эй мўъминлар, сизларнинг ичингиздан кимда-ким ўз динидан қайтса, яъни унга юклатилагн вазифа-вожибдан юз ўгирса, илоҳий буйруқдан бўйин товлаб, ундан қутулиш учун турли йўллар қидирса, Аллоҳга нисбатан ўзича макр ишлатиб, Аллоҳни алдамоқчи бўлса, бундай кимса у хоҳ олим бўлсин, хоҳ оми бўлсин, хоҳ эркак бўлсин, хоҳ аёл бўлсин, хоҳ ёш бўлсин, хоҳ қари бўлсин, хоҳ бой бўлсин, хоҳ камбағал бўлсин, хоҳ соғлом бўлсин, хоҳ касалманд бўлсин, бошқача қилиб айтганда у ким бўлишидан қатъий назар, албатта бошқа қавмга алмаштирилади, яъни Аллоҳ бошқа бир қавмни келтирур. Янги келган қавм аввалгилар каби бўлмайди, улар Аллоҳ йўлида жиҳод қиладилар, охир оқибат айнан шу қавм Аллоҳнинг муҳаббатига лойиқ деб топилади. Эсланг, бу умматдан аввал яҳудлар танланган халқ бўлиб, Аллоҳ уларни оламлардан афзал қилган эди.
Эй бани Исроил, сизларга инъом қилган неъматларимни ва сизларни бутун оламдан афзал қилган пайтимни эсланглар! Бақара-47.
Нима учун улар оламдан афзал қилинди, улар яҳудий бўлгани учунми? Йўқ албатта! Улар мусулмон бўлгани учун, тавҳид калимасини ўзларида кўтариб уни бошқаларга етказгани учун. Қачонки, энди улар ўзларига юклатилган бу мажбуриятни ташлаган заҳоти Аллоҳ уларни алмаштирди. Уларнинг ўрнига араб миллатига мансуб бўлган, на ёзув на ўқишни биладиган бир инсонни келтирди. Уни ҳидоят ва ҳақ дин билан, барча бошқа динлар устидан ғолиб қилишлик учун юборди, гарчи бу ҳақ мушрик-кофирларга кариҳ бўлса ҳам. У (Аллоҳ) Уз Пайгамбарини ҳидоят ва ҳақ дин билан – гарчи мушриклар хоҳламасалар-да – барча динларга ғолиб қилиш учун юборган Зотдир. Тавба-33.
Шуни яхши билиш лозимки, бордию биз ўзимизга юклатилган вазифадан бош тортар эканмиз, Аллоҳ ҳузурида бизнинг ҳеч қандай қадримиз йўқдир, гарчи одамлар тилида достонга айланган бўлсак ҳам. Биз юқорида жиҳоднинг қиёматга қадар давом этишини айтиб ўтган эдик. Шу ўринда сўзимизнинг яна бир далили сифатида Аллоҳ таъолонинг қуйидаги оятини келтирамиз:
(Эй мўъминлар), сизлар то (дунёда) бирон фитна қолмай, бутун дин фақат Аллоҳ учун булгунга қадар улар билан жанг қилинглар! Анфол-39.
Оятдаги фитна – бу куфр-ширкдир. Демак, ерда ширк, куфр бор экан уларга қарши жиҳод ҳам бўлади. Ҳадислардан маълумки, куфр қиёматга қадар давом этади, шундай экан жиҳод ҳам худди шундай қиёматгача қоим бўлиб тураверади. Бу Аллоҳнинг ўзгармас қонунидир. «Ёлғиз Аллоҳ йўлида жиҳод қиладиган кишилардир». Қуръондаги бу оят тиловат қилинар экан, билингки шу вақтда ернинг қайсидир бир бурчагида Аллоҳ йўлида мужоҳид Роббисининг Сўзини олий қилиб жиҳод олиб бораётган бўлади.
وصلى الله على محمد النبي الأمي، وعلى آله وصحبه وسلّم.
وآخر دعوانا أن الحمد لله رب العالمين
