Мактубнинг асл матни:
Мактубнинг имловий тўғриланган кирилл алифбосидаги матни: Ассалому алайкум ва роҳматуллоҳи ва баракатуҳ! Биродарлар сизлардан Аллоҳ рози бўлсин! Менда баъзи бир фикрлар бор эди, шу фикрларим билан бир ўртоқлашсам дегандим. Хабарингиз бор бутун дунё халқлари исломга муҳтож бўлиб яшаяпти, аммо лекин ислом умматини ичида исломни ўзида мужассам қилган инсонлар эса жуда ҳам кам.
Шу сабабли биродарлар сизлар “Жиҳод фарзи айн ва ҳамма қўлидан келганича жиҳод қилсин” деб жар соляпсизларку, аммо бир нарса борки, ислом уммати ҳали жиҳод у ёқда турсин, ислом ва куфр ўртасида турадиган намозга ҳам бепарво. Ҳамма шундай демоқчи эмасманку, лекин кўпчилик шундай. Ҳа шунинг учун ҳозирги кунда ислом умматига ҳақиқий ислом нима экани ширк-куфр ва бидъат нима эканлигини тушунтириш керак ва шу йўлда қаттиқ ҳаракат қилиш керак деб ўйлайман. Чунки ҳозир жиҳод деб умматга жар солинадиган бўлса, бу ҳикматдан бўлмайди. Чунки ҳикмат дегани ҳамма нарсани ўз ўрнида ва ўз вақтида қилишликдир. Шу сабабдан биродарлар сизлардан бир сўровим бор-ки, таассуб ёмон нарса, буни мендан кўра яхши биласизлар. Ҳозир уммат жиҳоддан кўра исломни ўрганишлари керак.
Чунки Имом Молик роҳимаҳуллоҳ айтадики: “Бу умматнинг охири аввалги уммат ислоҳ бўлган нарса билан ислоҳ бўлади”. Бу нақадар тўғри гап. Авваломбор, умум халққа тавҳид нима эканлигини тушунтириш керак ва умматга исломий аҳкомларни тўғри тушунтириш керак. Ҳозирги кунда инсонлар исломий давлатдан қўрқадиган бўлиб кетган. Шу нарсалар ҳақида бош қотирмасдан туриб, исломнинг чўққиси бўлган жиҳод ибодатига даъват қилинса, албатта улар “терористлар” деб айтишади. Бу каминанинг қисқача фикри.
Ислом уммати илмсиз, ислом аҳкомларини яхши билмайди. Ҳали бу инсонлар билан хилофатни қуриб бўладими. Худди устозимиз айтгандек, бу “Чириган ёғочдан кема қуришни хоҳлаган одамга ўхшайди”, узр биродарлар, ассалому алайкум ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ.”
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على رسوله الأمين وبعد
Ҳурматли биродаримиз Шоҳрух! Ва алайкум ассалам ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ! Аллоҳ сизни ва бизни Ўзи рози бўладиган амалларга муваффақ қилсин!
Мактубингизнинг маъносидан қисқача қуйидаги хулосалар чиқариш мумкин:
1. Ҳозир жиҳоднинг вақти эмас, балки одамларга исломни ва тавҳидни тушунтириш керак.
2. Умматни бу хорликдан жиҳод эмас, балки тавҳид қутқара олади.
3. Илмсиз уммат устига хилофат қуриб бўлмайди. Бу чириган ёғочдан кема ясашга ўхшайди.
Тавҳид ва Жиҳод атрофидаги бу шубҳаларга қуйидагича жавоб беришга ҳаракат қиламиз:
Аллоҳнинг барча Пайғамбарларига тавҳид (Ягона Аллоҳга ибодат қилиш)га чақириш вазифаси буюрилган эди. Пайғамбарлар замонасидаги даҳрийлар ва кофирлар кўпинча пайғамбарларга динда ён босишга, енгиллик беришга бу дунё неъматларини алмашишни таклиф қилганлар. Лекин Пайғамбарлар ўз эътиқодларида, иймонларида қатъий собит туриб, «Йуқ! Аллоҳдан бошқа илоҳ йуқдир!» дедилар. Уларни бу сўзлари учун ўлдирдилар, таъқиб қилдилар, бу сўзлар учун иймон келтирганлар жанг қилдилар, ўзларини қурбон қилдилар.
Тавҳидга чақириқ сўзсиз мушрикларнинг қаршилигига олиб келди. Аллоҳ Ўзининг яратувчилик сифати билан шуни ихтиёр этган. Аллоҳнинг Росули Муҳаммад соллаллоҳу алайҳи ва саллам ҳам одамларни ёлғиз Аллоҳга бандалик қилишга, Аллоҳнинг динига таслим бўлишга, исломга чақирди. Ким исломни қабул қилса, у кишининг биродари бўлди, ким рад этса душмани бўлди.
Бугун кўпчилик мусулмонлар “агар кофирларни тўғри йўл билан Исломга чақирилса, кофирлар бунга қаршилик кўрсатмайдилар” деб таъкидлайдилар. Ҳа ҳақиқатда биз кўряпмизки, улар кофирлар орасида ҳам тинч яшамоқдалар, “тавҳид”га даъват қилишмоқда, масжидлар қуришмоқда, исломий ўқув юртлари очишмоқда ва ҳоказо.
Бу қаршиликдан улар қандай қилиб омон қолмоқдалар? Ёки кофирларнинг бугунга келиб келиб мусулмонларга муносабатлари ўзгариб қолдими? Ёки ҳозирги замон мусулмон тарғиботчилари пайғамбарлариданда донишмандроқ бўлиб қолдиларми? Аслида ундай ҳам, бундай ҳам эмас. Шунчаки бугун кўплаб мусулмонлар Роббиларининг “Улар (кофирлар) қўлларидан келса то динингиздан қайтаргунларича сизлар билан уришаверадилар” деган маънодаги каломини эсдан чиқардилар, муросасозлик қилдилар ва кофирларнинг ҳамда уларнинг қонунларининг фойдасига тавҳиддан қисман воз кечдилар. Улар ўзларича Исломга даъват қилаётгандек бўладилар. Аслида ўзлари ҳам янглиш йўлдалар, одамларни ҳам адаштирадилар.
Бугун бутун дунё бўйлаб биз намоз ўқиётган, рўза тутаётган садақа ва хайр-эҳсон бераётган, ҳамда закотларини тўлаётган кўплаб одамлар оломонини кўрамиз. Кўпчилик Қуръонни ёд билади, ҳадисларни ёд олган, лекин улардан ниҳоятда озчилиги тавҳидга риоя қилади. Чунки улар кофир ва муртадлар ҳукумронлиги остида яшайдилар. Бугун ер юзида бирон ҳукумат тавҳидни тўла тарғиб қилишга рухсат бермаган.
Баъзи бир мусулмонлар ялтироқларига алданган ҳолда дунёда фақат Саудия ҳукумати “Тавҳид”га асосланган ҳукумат деб ўйлайдилар.
Аммо, наҳотки?! Наҳотки, Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқ, Аллоҳдан бошқа ҳукм чиқаришга лойиқ зот йўқ дегани учун минглаб олимлар, тавҳид калимасини олий қилмоқчи бўлган минглаб ёшларни зиндонларга тиққан ҳукумат “Тавҳид” асосидаги ҳукумат бўлса?! Буни кўрмаслик учун инсон нафақат кўр ва кар бўлиши керак, балки қалби ҳам муҳрланган бўлиши керак!
Бугун бутун дунёда Аллоҳдан бошқа илоҳ йўқлигига гувоҳлик беришга чақиришгани учун мусулмонларни таъқиб қилишади ва қамоққа тиқишади ёки ўлдиришади. Бундай қаршиликлар бор экан, жиҳод ҳам доим бўлган ва қиёматга қадар давом этажак. Жиҳоднинг мақсадларидан бири даъват йўлидаги тиканакларни тозалашдир. Чунки куфрий ҳукуматлар Ислом тарқалишини, одамлар уни қабул қилишини хоҳламайди. Шунинг учун ислом даъватининг олдини олади. Жиҳод у ҳукуматларни синдириб, ҳақиқий тавҳид даъвати йўлини очиб беради.
Бу ҳақда Аллоҳнинг Росули Муҳаммад Мустафо саллаллоҳу алайҳи васаллам айтганларидек: «Умматимдан бир тоифаси Қиёматга қадар ҳақ устида туриб, ғолиб бўлган ҳолларида (يقاتلون) курашда давом этадилар. Уларга қаршилик кўрсатувчилар ҳам, қийин пайтда ёрдамсиз қолдириб ўзини четга олганлар ҳам уларга зиён келтиролмайди» (Муслим ривояти)
Бугун ҳар бир мусулмон учун мусулмонга ҳужум қилган ҳар бир кофир билан жанг қилиш ва тоғутларга қарши туриш фарзи айндир.
Фарзи айн бу шахсий мажбуриятдир. Яъни инсон мукаллаф (балоғатга етган, соғлом ва ақлли) бўлган вақтдан бошлаб жиҳодга қатнишишга бурчлидир. Кофир Ислом динини қабул қилган онидан бошлаб, мусулмон эса балоғатга етган онидан бошлаб жиҳодда қатнашиши керак. Буни ортга суришга ҳеч ҳаққи йўқ. Шунинг учун биз, худди мактуб муаллифи таъкидлаганидек, жиҳод фарзи айн деб жар солишда давом этамиз.
Лекин мусулмонлар жиҳодга чақириқни эшитганлари билан ўзларининг Аллоҳ олдидаги фарз, бурчларини бажармаслик учун кўплаб баҳона ва сабаблар ўйлаб топмоқдалар. Улар худди мусулмон бўла туриб, шайтоннинг сўзига кириб, намоз ўқишни бошлай олмаётган кишига ўхшайдилар. Улар “ҳали тайёр эмасмиз”, “бу жуда мураккаб” эканлигини гапирадилар. Яна шундайлар борки, намоз ўқиш мажбурий эмас, «асосийси қалбингда бўлсин» ва ёки «бу ихтиёрий иш» ва бошқа шу каби хато фикрларда бўладилар. Жиҳод билан ҳам шундай фикрда бўладилар. Шунинг учун кўпчилик мусулмонларнинг бундай мажбуриятларни қабул қилмасликларига ва тушунмасликларига ажабланмаса ҳам бўлади. Баъзилар бугунги кунда дунёда гўёки «Янги Макка даври» ва жиҳод ҳақидаги оятлар бугунда ўз кучини йуқотган дея виждонсизларча алдайдилар. Улуғ ва Қудратли Аллоҳ таоло Ўзининг Каломида айтганки:
“То фитна тугаб, бутун дин Аллоҳ учун бўлгунга қадар улар билан урушингиз! Энди агар тўхтасалар, у ҳолда сизлар ҳам тўхтангиз! Зеро, фақат золимларга қарши душманлик қилиш мумкин.” (Бақара сураси, 193-оят маъноси)
“Барча мушриклар сизларга қарши жанг қилгани каби, сизлар ҳам барчангиз уларга қарши жанг қилингиз! Ва билингизки, Аллоҳ тақводорлар билан биргадир.” (Тавба сураси, 36-оят маъноси)
Фарзи айн ҳамманинг шахсий мажбуриятидир. Бу дегани, жиҳод каби фарзни адо этиш учун жамоат мажбурияти, яъни фарзи кифоя каби шарт-шароитлар керак эмас. Ҳукмдорнинг буйруғи ҳам, ёки ота-онаси, ёки қарз берувчининг рухсати ҳам керак эмас. Жиҳод бу ҳар бир кишининг мажбурияти бўлганидек, жиҳодга чақириш ҳам фарз ҳисобланади.
Англашилмовчиликнинг энг кўп тарқалгани шуки, «аввало одамларни тавҳидга даъват қилиш, ислом билан танитиш, тўла ўргатиш, уни исломда тарбиялаш керак, кейингина унга жиҳод ҳақида гапириш мумкин», деган қарашлардир. Росулуллоҳ саллаллоҳу алайҳи васалламнинг суннатлари ва саҳобаларнинг йўллари эса бунинг аксини кўрсатади. Одамлар исломни қабул қилиб, ҳатто бир вақт намоз ўқиёлмай туриб, жиҳодга кирганлар. Саҳобалар эса бирон бир кофир мамлакатга жиҳод қилмоқчи бўлсалар, у мамлакат ҳукмдорига учта шартни қўйганлар: ёки ислом, ёки жизъя, ёки жанг. Жуда кўп ҳолатларда кофир ҳукмдорлар жангни танлаган.
Табарий Суррийдан Нўъмон ибн Муқарриннинг Яздажирдга айтган гапини ривоят қилиб келтиради: «Биз сизларни ўз динимизга чақирамиз. Бу дин яхшини яхши, ёмонни ёмон деб айтган диндир. Агар бундан бош тортсангиз, бундан ёмонроқ, бироқ кейингисидан енгилроқ ишга, яъни жизя беришга чақирамиз. Бундан ҳам бош тортсангиз уруш қиламиз». Саҳобалар ҳар бир мамлакатни фатҳ қилишдан олдин унинг ҳукмдорига шу учта шарт билан элчилар жўнатишган. Ушбу элчиликлардан маълум бўладики, мусулмонлар ўз душманларига уч нарсанинг бирини: Исломни ёки жизяни ёки қилични ихтиёр қилишни таклиф қилар эдилар.
Хўш, саҳобалар мактуб муаллифининг фикрига кўра: “Йўқ, биз нима бўлса ҳам аввал тавҳидни одамларга тушунтирамиз, сўнг жанг қиламиз” дейишганми? Йўқ албатта, улар аввало ўша минтақани жанг йўли билан фатҳ қилиб, у ерда ислом ҳукмронлигини ўрнатиб, сўнгра ҳеч қандай қаршиликларсиз тавҳид динига даъват қилганлар. Мактуб муаллифи устозининг фикрича, саҳобалар “чириган ёғочдан кема ясашганми?!” Нақадар инсофсиз ҳукм бу?!
Хозирги кунда Аллоҳнинг ҳукми билан ҳукм қилинмаётган мамлакатларда яшаётган мусулмоннинг аҳволи кандай? Адашмаслик ёки гуноҳга ботмай тўғри яшамоқлик учун нима қилмоқ керак? Жавоб фақат битта – у ҳам бўлса куфрга қарши жиҳодга кириш, кофир, муртад ва мунофиқларга қарши жиҳодга кўтарилиш. Ҳар бир киши олдида турган қиёмат куни ҳақида ўйлаб кўрсин ва аниқлаб олсин: Жанг қилдими ёки йўқми? Учинчи йўл йўқ. Бунинг маъносини қуйида батафсил тушунтирамиз. Биз ғалабани кўрамизми ёки келажак авлодларми, бу муҳим эмас. Ахир буюк ва Қудратли Аллоҳ таоло Ўз Каломида айтган:
“То (дунёда) бирон фитна-алдов қолмай, бутун дин фақат Аллоҳ учун бўлгунга қадар улар билан жанг қилинглар! Энди агар (кофирликдан) тўхтасалар, бас, албатта Аллоҳ қилаётган амалларини кўргувчидир.” (Анфол сураси, 39-оят маъноси)
Яна : “Сизларга қарши урушувчилар билан Аллоҳ йўлида жанг қилингиз ва тажовузкор бўлмангиз!” (Бақара сураси, 190-оят маъноси)
Ушбу маънода Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам:
إِذَا تَبَايَعْتُمْ بِالْعِينَةِ، وَأَخَذْتُمْ أَذْنَابَ الْبَقَرِ، وَرَضِيتُمْ بِالزَّرْعِ، وَتَرَكْتُمُ الْجِهَادَ، سَلَّطَ اللهُ عَلَيْكُمْ ذُلاًّ لاَ يَنْزِعُهُ حَتَّى تَرْجِعُوا إِلَي دِينِكُمْ…
“Агар сизлар савдо-сотиқ билан шуғуллансанглар, чорва молларининг думига ёпишиб олиб, деҳқончилик зироатларига берилиб кетиб жиҳодни тарк қилиб қўйсангизлар, Аллоҳ сизларга хору-зорликни келтириб қўяди. То динларингизга (жиҳодга) қайтмагунларингизгача уни сизлардан олиб ташламайди,” – дедилар. (Абу Довуд ривояти. Жомиус-саҳиҳ, 423-бет)
Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам бу ҳадисларида хорликнинг асосий сабаби жиҳодни тарк қилишлик, ундан чиқишнинг асосий сабаби эса жиҳодга қайтишлик дедилар. Наҳотки хорликдан чиқиш учун одамларга тавҳидни тушунтириш керак деяётганлар умматнинг аҳволи ҳақида Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васалламдан ҳам билимдонроқ бўлсалар?! Улар нега тавҳид даъвати ва жиҳоднинг ўртасини ажратмоқдалар?! Тавҳиднинг ҳақиқатини яширмасдан тушунтирган заҳоти кофирнинг қиличи қинидан чиқишини, қиличга эса фақат қилич бас келишини наҳотки улар тушунмасалар?! Жиҳоднинг маъноси тавҳид калимасини олий қилишлик экани очиқдан-очиқ-ку!
Энди эса ким “Чириган ёғочдан кема ясамоқчи” бўлаётганига эътиборни қаратайлик:
Ҳозирги кунда ҳукм фақат тўла Аллоҳники бўлмаган юртларда мавжуд бўлган ошкор гуруҳларни исломий гуруҳлар ва улар ҳақиқий тавҳидга даъват қиляптилар дейиш жуда қийин.
Биринчидан: улар бирликка чақираяпмиз деб таъкидлайдилар. Лекин бу қандай бирлик-ки, мусулмонларнинг бир қисми ҳужум қилаётган душмандан ҳимояланиб, жангда жиҳод қилиб ётса-ю, бошқалар бу вақтда тинч жамоатлар тузиб, ўз биродарларига ёрдам бериш ўрнига, душманларга ўзининг “нейтрал”лигини исботлаб турса.
Иккинчидан: улар асосий мақсад – исломга чақириш дейдилар. Лекин кўрайликчи, улар қандай исломга чақирадилар?! Улар давомий равишда очиқчасига тавҳидга асло чақира олмайдилар. Чунки ҳар қандай кофир мамлакат қонунларида бундай тавҳидга чақириқ жиноят деб ҳисобланади.
Бу қонун чиқариш ва ҳукмда Аллоҳнинг ягоналигини тан олишга тааллуқли бўлиб, давлатнинг чиқарган қонунларини тан олмаслик дея ҳисобланиб, кофирлар наздида дарҳол «давлат тўнтаришига бўлган чақириқ ва конституцион тузумга бўлган таҳдид» деб баҳоланади.
Бу (ал-вало, вал-баро) дўстлик ва душманликка ҳам тааллуқли бўлиб, кофирлар қонунларида «динлараро ихтилофлар уйғотиш» ва ёки «диний айирмачиликни тарғиб қилиш» деб аталади. Бундан келиб чиқадики, ўша «тинч одамлар» ярим Исломга, тавҳидсиз ва эътиқодсиз исломга чақирадилар. Наҳотки буни Росулуллоҳ буюрган бўлсалар!? Хўш, кофирлар рози бўлган “тавҳид”га одамларни даъват қилишдан нима фойда?! Шундай экан, аслида кимлар чириган ёғочдан кема ясамоқчи бўляпти?!
Аллоҳ таоло Мумтаҳана сурасининг 4-оятида шундай дейди:
قَدْ كَانَتْ لَكُمْ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ فِي إِبْرَاهِيمَ وَالَّذِينَ مَعَهُ إِذْ قَالُوا لِقَوْمِهِمْ إِنَّا بُرَاء مِنكُمْ وَمِمَّا تَعْبُدُونَ مِن دُونِ اللَّهِ كَفَرْنَا بِكُمْ وَبَدَا بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةُ وَالْبَغْضَاء أَبَدًا حَتَّى تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ وَحْدَهُ
“Сизлар учун Иброҳим ва у билан бирга бўлган кишиларда (уларнинг кофирларга қилган муносабатларида) гўзал намуна бордир. Эслангиз, улар ўз қавмларига: «Дарҳақиқат, бизлар сизлардан ва сизлар Аллоҳни қўйиб ибодат қилаётган бутларингиздан безормиз. Бизлар сизлар (ишониб, «ибодат» қилаётган бут-санамлар) ни инкор этдик. Токи сизлар ёлғиз Аллоҳга иймон келтиргунларингизча сизлар билан бизнинг ўртамизда мангу адоват ва ёмон кўриш зоҳирдир», дедилар.”
Аллоҳ таоло бу оятда мўъминларга Иброҳим алайҳиссаломнинг бу амалида намуна борлигини айтмоқда. Фикрларимизга эътирози бор бўлган биродарлардан сўраймиз: Хўш агар мўъмин бўлсангиз, сиз ҳам Иброҳим алайҳиссаломнинг сўзларини кофирларга айта оласизми?! Сиз ҳам кофирларга “Ҳукмларингизнинг биз учун бир тийинлик қиймати йўқ, Аллоҳнинг қонунларига тескари тузиб олган сизларнинг конституция ва қонунларингиз ҳожатхона учун ҳам ярамайди. Токи сизлар ёлғиз Аллоҳга иймон келтиргунларингизча, токи Аллоҳнинг ҳукми билан ҳукм қилмагунларингизча, сизлар билан бизнинг ўртамизда мангу адоват ва ёмон кўриш зоҳирдир” дея оласизми?! Ҳақиқий тавҳидга даъват қилишлик эса бу гапларни очиқ айтишликни тақозо қилади.
Ҳозирги кунда динсизлар орасида яшаётган ва жиҳодда қатнашмаётган мусулмоннинг аҳволи қандай? Жавоби оддий ва кўриниб турибди. У (гарчи унда шаръий узрлар бўлмаса) — гуноҳкор, чунки нафақат мусулмонларни ёрдамсиз қўймоқда, балки, солиқларни тўлаб ва уларнинг иқтисодини ривожлантириб, кофирлар давлатини қўллаб-қувватлаб бермоқда. Агар у ўзини бу ишида ҳақ деб билиб, яна кофир жамиятида бирор бир ўринни, яъни лавозимни эгаллашга интилса, бу энди унинг динсизлигининг далолатидир.
Шунинг учун ҳам, Жиҳод – ақлдаги занжирларни кесувчи қилич ҳамдир. Ҳар инсон ислом фитратида туғилади, яъни ҳақни таниб қабул қилиш истеъдодига эга бўлади. Агар ўз ҳолига қўйилса у албатта, ҳақни топади. Лекин у туғилган кунданоқ ота-она, қўни-қўшни, дўстлар, жоҳилият урф-одатлари, куфрий қонун ва низомлар каби фитратни тўсувчилар ишга тушади. Улар инсоннинг фитрий истеъдодини ўтмаслаштириб, йўқотишга ҳаракат қилади. Улар инсоннинг фитрат ва ақлини ҳақдан тўсувчи занжирлардир. Жиҳод қиличи бу занжирларни кесиб ақлни озод қилади ва фитратни ташқи таъсир кўрсатувчилардан ҳоли қилади. Натижада инсонлар соғлом ақл ва аслий фитрати билан ҳақ ва ботил ҳақида ўйлаб кўриш имконига эга бўлади.
Юқорида санаб ўтилган масалалар бизга фақат миш-мишлар орқалигина таниш эмас, балки биз бу муаммони ичидан таниймиз. Бир томондан бизга унинг сабабларини тушуниш жуда осон. Иккинчи томондан эса бу мавзуда гапиришлик ва ёзишлик биз учун оддий нарса ҳам эмас. Ахир бу адашишларнинг барчасини бизнинг ўзимиз ҳам бир пайтлар ҳақиқат деб билганмиз ва бу ҳақдаги дунёқарашимизни ўзгартириш ҳам бизга осон кечмаган.
Бизнинг гуноҳимиз қанчалар катта эканини ва биз ҳақиқатдан қанчалар йироқ эканлигимизни англаб етишимиз учун кўп нарсаларни бошимиздан кечиришимизга тўғри келган.
Албатта биз мусулмон халқларимизни озод қилиб, Аллоҳнинг Сўзини бутун дунёда олий қилишни орзу қилганмиз, аммо биринчи навбатда биз аввало ўз халқимизни Исломга даъват қилишимиз керак деб ҳисоблаганмиз.
Биз билардикки, кофирлар мусулмонларни тек қўймайди ва биз бу борада қон тўкилишидан қоча олмаймиз. Теварак-атрофда уруш бўлаётган бир пайтда биз ўзимизни уни сезмаётгандек кўрсатишимиз ва ўзимизни мужоҳидларга тааллуқли эмасдек кўрсатишимиз албатта мумкин эмасди. Шунинг учун биз “ўрта йўл”ни танламоқчи бўлдик ва тинч даъватни Жиҳод билан келиштиришга уриндик. Аслида эса бу “ўрта йўл” эмас, балки бир-бирига зид бўлган Уруш ва Тинчликни бирлаштиришга омадсиз уриниш эди.
Натижада эса, биз ўз фаолиятимизни сақлаб қолиш учун тавҳидга тўлалигича даъват қилишдан воз кечдик. Биз бевосита ёки билвосита бизнинг биродарларимизга қарши урушда қатнашаётганлар фикрига тобе бўлдик. Уларга нисбатан сабр ва муросада бўлмоқ керак деб ҳисоблардик. Даъватларимизда биз мужоҳидларга алоқамиз йўқлиги ва кофирларга таҳдид солмаётганимиз ҳақида таъкидлардик. Худди шу вақтнинг ўзида эса мусулмонларнинг қонлари дарёдек оқарди.
Аммо тезда маълум бўлдики, адашувга асосланган бирлашув мустаҳкам бўла олмас ва сунъийликдан ҳоли бўлмас экан. Жиҳод ҳар бир кишининг асл башарасини кўрсатди ва бугун ҳар бир киши бу юзларни ниқобсиз кўриши мумкин.
Кечагина агар кимдандир: “Нега сен Жиҳодда қатнашмаяпсан?” деб сўрасангиз, у эътирозга ўрин қолмайдиган қилиб: “Бизнинг катталаримиз бор. Биз уларга ишонамиз. Улар қачон бизга буюрса, биз ўшанда Жиҳодга чиқамиз” деб жавоб берардилар.
Қачонки, уларнинг катталари ўз уйларини тарк қилиб, Жиҳодга даъват қилганларида, бу одамлар: “катталаримиз биродарларни ҳалок қилмоқчи” ва “амирларимиз ўзларига ишонган кишилардан инсофсизларча фойдаландилар” дедилар.
Кўпчиликка маълумки, уларнинг ўша катталари кўп йиллар давомида кофирларга қарши урушда қатнашиб келдилар, мужоҳидларни орқадан таъминлаб турдилар, уларга ҳар жиҳатдан руҳий ва моддий ёрдам бердилар. Баъзида жанг амалиётларида ҳам шахсан қатнашдилар. Бу катталар биродарлардан фойдаланиш ўрнига ўзлари машаққат чекдилар. Бу ишларнинг ҳаммаси қолган биродарлар бемалол дарсларга қатнашиб, таълим олишга вақтлари бўлишлиги учун қилинди.
Уларнинг хатоси шу эдики, улар биродарларнинг илм олиб, жиҳодга тайёрланишига имкон бериб, уларни сақлаб турамиз дейиши бўлди. Улар эса бунинг ўрнига тижорат билан шуғулланиб, ўзларига сайёралар сотиб олдилар ва уйлар қурдилар. Шундай давом этавериши мумкин эмас эди, шунинг учун биз очиқчасига даъват қилиб, уларни Аллоҳга таслим бўлишга ва Жиҳодга чиқишга чақирдик. Аммо жуда озчилик биродарларгина Аллоҳга ва ўз амирларига холис бўла олдилар. Аллоҳ айтади:
«Мўминлар орасида ўзлари Аллоҳга берган (У зотнинг йўлида жиҳод қилиб, шаҳид бўлиш ҳақидаги) аҳду паймонларига содиқ бўлган кишилар бордир. Бас улардан (айрим) кишилар ўз аҳдига вафо қилди, (яъни шаҳид бўлди), улардан (айрим) кишилар эса (шаҳид бўлишга) интизордир. Улар (мунофиқларга ўхшаб Аллоҳга берган аҳду паймонларини) ўзгартирганлари йўқ. Аллоҳ (ўз аҳду паймонларига) содиқ бўлган кишиларни ростгўйликлари сабабли мукофотлаш учун, мунофиқларни эса агар Ўзи хохласа (мунофиқ ҳолларида ўлдириб) азобга гирифтор этиш, ёки тавбаларини қабул қилиб (гуноҳларини мағфират этиш) учун (мазкур синовга дучор қилди). Аллоҳ мағфиратли ва меҳрибон бўлган зотдир». (Аҳзоб сураси, 23-24-оятлар маъноси)
Албатта шу тариқа биз Жиҳодга чиқиб, ҳар қандай қарамликдан қутулдик. Биз Исломни ва Тавҳидни ҳеч қандай ўзгартирмасдан ва яширмасдан даъват қила оламиз. Ахир ҳақиқий мусулмон учун фақат шу муносиб эмасми?!
Кечагина биз Аллоҳ таоло қуйидаги оятларда таърифлаган аҳволга жуда яқин эдик:
«Улар на уёқлик, на буёқлик бўлмай икки орада сарсон ҳолда иикиланиб қолгандирлар. Кимники Аллоҳ йўлдан оздирса сиз унга бирон йўл топиб бера олмайсиз». (Нисо сураси, 143-оят маъноси)
Бугун биз Аллоҳнинг инояти билан тўғри йўл узрамиз ва ҳеч қандай шубҳада эмасмиз. Қачонки мусулмонлар ўз онгини кофирлар тарафидан тиқиштирилган “сароб”лардан тозаламас экан, улар шубҳалардан қутулолмай, ўлгунига қадар иккиланиб юраверадилар.
Баъзи бир биродарлар айтишади: “Биз нега бу ҳақда олдин эшитмадик? Наҳотки бизнинг ўтмишдаги барча ишларимиз қабул бўлмайди? Кечагина бизнинг амирларимиз ва устозларимизнинг барчалари бир фикрда эдилар, бугун эса шунчалик хилма-хил фикрларни эшитмоқдамиз. Биз кимга эргашмоғимиз лозим? Бу гал ҳам сизлар адашмаётганингизга қандай кафолат бор?”
Мана бизнинг жавобимиз:
Биз ҳақиқатни вақтида англамадик, аммо англаганимиз заҳоти унга эргашдик ва ҳар бир яхши ният билан хато қилувчи киши Аллоҳ хоҳласа ўз жазо-мукофотини олади. Фақат бир шарт бор: Хатоларни тан олмоқ ва гуноҳларга тавба қилмоқ. Биз Аллоҳ ҳузурида тавба қиламиз, гуноҳларимизни кечиришини сўраймиз ва Унинг раҳматига суянамиз.
Кимга эргашиш лозим деган саволга эса шундай жавоб берамиз: “Ҳеч кимга, магарам Аллоҳнинг Росулига! Аллоҳ у кишига солавот ва саломларини ёғдирсин!”
Бугунги кунда Жиҳод фақат фиқҳий масалагина эмас, балки ақида масаласи ҳамдир.
Жиҳоднинг фарзлигини тан олган ҳолда қўрқувдан ёки дунё неъматларини кўзи қиймаганидан уни тарк қилишлик билан Аллоҳ ҳаром қилган нарсани ҳалол ҳисоблаб, Аллоҳ вожиб ва ҳалол ҳисоблаган нарсани вожиб эмас ва ҳаром деб ҳисоблашлик бошқа нарсадир. Бу энди фақатгина гуноҳ эмас, балки куфр ҳамдир.
Ақидага тегишли масалаларда инсонларга кўр-кўрона эргашишлик мумкин эмас, бу инсонлар гарчи қанчалик олим ва машҳур инсонлар бўлишса ҳам. Шунинг учун тавсиямиз, агар сиз мўъмин бўлсангиз бизга ҳам, бошқаларга ҳам эмас, балки АЛЛОҲНИНГ РОСУЛИГА ЭРГАШИНГ!
Агар сиз қалбингизни ваҳн ва бошқа ғаразлардан ҳоли қилган ҳолда ихлос билан қидирсангиз, барчага тушунарли бўлган оят ва ҳадислардан энг тўғри жавобларни топасиз.
Агар бунга қўшимча равишда уламоларнинг ҳам фикрларини билмоқчи бўлсангиз, унда ҳеч кимга сир эмаски, умматнинг кўплаб энг машҳур олимлари (шу жумладан Аллома ибн Жибрийн, Ибн Усаймин ва Абдулқодир Арнаут) бир неча бор Жиҳод ҳақида фатволар берганлар ва уларга ҳеч ким эътироз билдирмаган. Бу масала шунчалик очиқ-ойдинки, уни чалкаштириш учун қилинган ҳар қандай уриниш жуда кулгулидир.
Бугун кофирлардан шафқат умид қилган ҳолда уйда ўтирувчиларга ҳеч қандай узр йўқ. Аллоҳ таоло айтади:
«(Эй Муҳаммад), мана бу кимсаларни кўрмадингизмики, уларга (илгари Маккада турган пайтларида кофирларга қарши жанг қилишга талабгор бўлганларида) «Ўзингизни босинг ва намозингизни ўқиб, закотингизни адо этиб туринглар», дейилган эди. Энди жанг фарз қилинганида эса баногоҳ улардан бир тўпи одамлардан Аллоҳдан қўрққандек, балки ундан-да қаттиқроқ қўрқмоқдалар. Ва (ҳатто) «Парвардигор, нега бизга жангни фарз қилдинг? Бизларга бу ажални бир оз кейинроқ юборганингда эди», дедилар. Уларга айтинг: «Дунё матоси озгинадир. Аллоҳдан қўрққан кишига охират яхшироқдир. Сизларга қилчалик зулм қилинмас». (Нисо сураси, 77-оят маъноси)
Босниянинг биргина Сребриница шаҳрида ўлдирилган 60 минг мусулмонлар, Чеченистонда ўлдирилган 45 минг болалар,… Афғонистон, Ироқ, Фаластин ва Ўрта Осиёда қатли ом қилинаётган бизнинг биродарларимиз ва опа-сингилларимиз… Буларнинг барчаси бизнинг кўз ўнгимизда юз бермоқда.
Аммо ўзларини мусулмон деб номлаётганлар уларнинг тинчларини мужоҳидлар бузаётганини ва даъватларига халақит бераётганини инсофсизларча муҳокама қилмоқдалар.
Кўплаб мусулмонлар атрофларида юз бераётган кофирларнинг ваҳшийликларини қайсарлик билан англашни хоҳламаяптилар.
Улар ўз ҳолатларини яхшилаш билан машғулдирлар, ўз маблағларини масжидлар қурилишига ва бир неча маротабалаб ҳаж қилишга сарфламоқдалар.
Ислом учун жанг қилаётган мужоҳидлар ўзларига қишлик кийим, қурол-яроқ ва дори-дармон сотиб олишга қурби етмаётган бир пайтда, қочқинлар эса ўз фарзандларининг очдан ўлмаслиги учун кофир давлатлардан садақа сўраётган бир пайтда хилма-хил хайрия жамғармаларига бутун дунёдан миллиардлаб доллар пуллар йиғилади ва бу пуллар кофирлар мусулмонларни осонгина назорат қилиши учун хизмат қилаётган масжидлар қурилиши учун сарфланади. Бу ахир қандай ҳам ажабтовур инсофсизлик ва адолатсизликдир!
Аллоҳнинг ҳузурида нима муҳимроқ, мусибатга йўлиққан мусулмонларга ёрдам беришми, ёки масжидлар қуриб, ҳажга боришми?!
Бугун одамлар оғриқ ва хўрликдан инграётган мўъмин биродарларининг жароҳатланган бошлари устидан деярли сакраб ўтган ҳолда намозга бормоқдалар ва ҳаж қилмоқдалар. Уларнинг амаллари қандай ҳам қабул бўлиши мумкин?!
Ўз хотинига таом тайёрлашга ёрдам бериш асносида мусулмонларнинг оғир ҳолати ва кофирларнинг безбетлиги ҳақида муҳокама қилиш ва бунинг учун ҳеч бир ҳаракат қилмаслик бугунги мусулмонларга қандай ҳам осон!?
Бундай боқибеғам эркаклар қолган-қутган уятларини ҳам жиғилдонига урган ҳолда “мен оиламни боқишим керак” ёки “мен болаларимни тарбия қилишим керак” деганга ўхшаган эртаклар тўқиб, баҳоналар қиладилар. Улар ўз болаларини қандай тарбия қиладилар, уларга нимани ўргатадилар, эртакларними, ёки баҳона тўқишними?!
Улардан Қиёмат Кунида “мўъминлар кофирларга қарши урушаётган вақтда сизлар қаерда эдингизлар ва нима билан шуғулландингизлар” деб сўралса, нима деб жавоб берадилар? Биз нейтрал мавқеда эдик дейдиларми?
Жаннатга фақат Аллоҳнинг марҳамати билангина кириш мумкин. Бу марҳаматга эса баҳоналар билан ҳам, иккиюзламачилик билан ҳам ва шунга ўхшаш бошқа нарсалар билан ҳам эмас, балки Аллоҳ учун барча нарсаларини қурбон қилишга тайёр бўлган самимий иймон билангина эришиш мумкин бўлади.
Аллоҳ йўлида бу ҳаёти дунё эвазига охиратни сотиб оладиган зотлар жанг қилсинлар. Ким Аллоҳ йўлида жанг қилиб ўлдирилса ёки ғалаба қилса, унга улуғ мукофот ато этажакмиз.
(Эй мўминлар), сизларга нима бўлдики, Аллоҳ йўлида ва «Парвардигоро, бизни эгалари золим бўлган бу шаҳардан озод қил ва бизга ўз ҳузурингдан бир дўст бергин, бизга ўз ҳузурингдан бир ёрдамчи қилгин», деяётган эркаклар, аёллар ҳамда болалардан иборат бўлган бечоралар (ни озод қилиш) йўлида жанг қилмаяпсизлар?!
Иймон эгалари Аллоҳ йўлида жанг қиладилар, кофир кимсалар эса шайтон йўлида жанг қиладилар. Бас, шайтоннинг дўстларига қарши жанг қилингиз! Шубҳасиз, шайтоннинг макри заиф бўлгувчидир. (Нисо сураси, 74–76-оятлар маъноси)
Хулоса
Ҳурматли биродаримиз Шоҳрух! Саволларингизга қўлдан келганча жавоб беришга ҳаракат қилдик. Аслида сизнинг “Ҳозирги кунда Жиҳод қилиш ҳикматдан эмас” деган фикрингизни Аллоҳнинг Росули Муҳаммад Мустафо саллаллоҳу алайҳи васалламнинг биргина: «Умматимдан бир тоифаси Қиёматга қадар ҳақ устида туриб, ғолиб бўлган ҳолларида (يقاتلون) курашда давом этадилар. Уларга қаршилик кўрсатувчилар ҳам, қийин пайтда ёрдамсиз қолдириб ўзини четга олганлар ҳам уларга зиён келтиролмайди» (Муслим ривояти) деган ҳадисининг ўзигина ботиллигини исботлашга етарли эди.
Аммо шундай бўлсада, сизнинг “Ҳикмат дегани ҳамма нарсани ўз ўрнида ва ўз вақтида қилишликдир” деган ўринли гапингизга мувофиқ, жиҳодгина бу умматни оғир аҳволдан чиқарувчи восита эканлигини оят-ҳадислар ва уларнинг мўътабар имомлар тарафидан қилинган тафсир ва шарҳлари асосида исботлашга ҳаракат қилдик. Зеро сизнинг гапингизга қўшимча қилиб “Ҳикмат – бу оят ва ҳадисларни салафи солиҳлар тушунгандек тушуниш ва шу асосда иш юритиш” эканлигини ҳам унутмаслигимиз керак. Акс ҳолда ҳар бир киши ўзининг қилаётган ишини “ўз ўрнида ва ўз вақтида қилинган ҳикмат” деб даъво қилиши мумкин. Шунинг учун фикримизнинг далили сифатида Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг:
إِذَا تَبَايَعْتُمْ بِالْعِينَةِ، وَأَخَذْتُمْ أَذْنَابَ الْبَقَرِ، وَرَضِيتُمْ بِالزَّرْعِ، وَتَرَكْتُمُ الْجِهَادَ، سَلَّطَ اللهُ عَلَيْكُمْ ذُلاًّ لاَ يَنْزِعُهُ حَتَّى تَرْجِعُوا إِلَي دِينِكُمْ…
“Агар сизлар савдо-сотиқ билан шуғуллансанглар, чорва молларининг думига ёпишиб олиб, деҳқончилик зироатларига берилиб кетиб жиҳодни тарк қилиб қўйсангизлар, Аллоҳ сизларга хору-зорликни келтириб қўяди. То динларингизга (жиҳодга) қайтмагунларингизгача уни сизлардан олиб ташламайди,” (Абу Довуд ривояти. Жомиус-саҳиҳ, 423-бет) – деган ҳадисларини ҳам келтирдик.
Бу ҳадиснинг шарҳида аҳли суннанинг аксар мўътабар олимлари “динларингизга қайтмагунларингизгача” иборасини “яъни, жиҳодга қайтмагунларингизгача” деб шарҳлаганлар ва хорликдан чиқишнинг бирдан-бир йўли бу Жиҳодга қайтишлик эканига ижмоъ қилганлар.
Албатта бу билан тавҳид ва исломни одамларга ўргатиш инкор қилинмайди. Тавҳид ва Жиҳод бир-бирини инкор қилмайдиган ҳақиқатлардир. Жиҳоднинг асосий ҳадафи ҳам Тавҳид калимасини олий қилишдир.
Аллоҳ барчамизни Ўзининг ҳақ йўлида бардавом қилсин! Агар ушбу жавоблар сизни қониқтирган бўлса ёки сиздан бошқа яна бирон инсоннинг тўғри йўл топишига сабабчи бўлса, албатта бу Аллоҳнинг фазли бўлиб, Аллоҳга ҳамду-санолар айтамиз. Биз ислоҳнигинa мaқсaд қилдик. Аллоҳгагинa тaвaккул қилдик. Aллоҳ тaъоло ушбу сўзларни эшитувчи қулоқ вa тушунувчи қaлблaргa eтишигa муяссaр қилсин!
Сўнгги дуомиз: «Бaрчa олaмлaр Роббиси бўлгaн Aллоҳгa ҳaмдлaр бўлсин!»
