الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على رسوله الأمين وبعد
Ҳурматли биродаримиз Фаррух! Ассаламу алайкум ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ! Аллоҳ сиздан рози бўлсин ва Ўзи рози бўладиган амалларга муваффақ қилсин! Саволларингизга баҳоли қудрат жавоб беришга ҳаракат қиламиз. Cаволингиз матнини ўз ҳолича келтирмоқдамиз:
Assalamu alaykum. Alloh rozi bo’lsin bergan javobingizdan! Alloh musulmon ummatiga nusrat bersin!
Bu kabi amaliyotlar hujum jihodiga kiradimi yoki kofirlarga Allohni yo’lida ziyon yetkazishmi? Bularni ikkilasi ham ibodat tushunishimcha, shunga bu kabi holatlar Rasululloh s.a.v sunnatlarida bormi yoki shariatdan dalilar bilan tushuntirib bersangiz biz kabi musulmonlarga inshalloh foydalik bo’lardi.
Alloh mujohidlarimizga g’alaba bersin,kofirlarni burni yerga ishqalansin!
Wassalamu alaykum! Ya’ni kofirlar yashab turgan joylarda(dorul harb hisoblansada lekin urush yo’q joylar) o’zini portlatish hujum jihodiga kiradimi yoki kofirlarga Allohni yo’lida ziyon yetkazishmi? Bularni ikkilasi ham ibodat tushunishimcha, shunga bu kabi holatlar Rasululloh s.a.v sunnatlarida bormi yoki shariatdan dalilar bilan tushuntirib bersangiz biz kabi musulmonlarga inshalloh foydalik bo’lardi. Birodaringiz Farruh
Биродаримиз Фаррух, биз жиҳоднинг фарзияти ва моҳияти ҳақида сайтимизда кўплаб китоблар, мақолалар ва таҳлиллар нашр этганмиз. Қолаверса бу мавзуда берилган саволларга ҳам жиҳоднинг фарзияти ва моҳияти ҳақида маълумотларни қўшиб тушунтирган эдик. Шунинг учун ҳам ўтган галдаги саволингизга берган жавобимизда бу ҳақда батафсил тўхталишга эҳтиёж сезмаган эдик. Аммо бугунги саволингиздан маълум бўлиб турибдики, жиҳоднинг қачон дифоъ, қачон ҳужум бўлишлиги, қачон фарзи айн ва қачон фарзи кифоя бўлишлиги ҳақида батафсил тушунтиришга эҳтиёж бор экан. Сиз агар шу тушунчаларнинг моҳиятини яхши тушуниб олсангиз бу каби саволларга ўрин қолмайди деган умидда мавзуни жиҳод ҳукмларининг ўзгариб туриши ва уларнинг моҳиятига бағишлаймиз. Аллоҳул-мустаъан!
Аввало, жиҳоднинг маъноси бу Аллоҳнинг динини ёйишдир. Аллоҳнинг динини ёйиш қиличга зарурат сезилмаганда даъват ва тушунтиришлар билан олиб борилади. Аммо бу йўлда шайтоннинг аскарлари томонидан доимо тўсиқлар бўлганлиги учун бу тўсиқларни олиб ташлаш мақсадида қилич керак бўлади. Шунинг учун олимлар жиҳодни даъват йўлидаги тўсиқларни олиб ташлаш деб ҳам таърифлаганлар. Маълумки Росулуллоҳ ва саҳобалар Аллоҳнинг динини ёйиш учун китоб аҳлидан бўлган халқларга асосан учта шарт мавжуд бўлган рисолаларни юборар эдилар. Бу учта шартнинг маъноси қуйидагилар:
1. Исломни қабул қилинг ва сиз биз билан тенг ҳуқуқли биродар бўласизлар. Аллоҳнинг қонунлари бўйича бахтли ҳаёт кечирасизлар.
2. Ёки буни хоҳламасангиз, жизъя тўлайсизлар. Бу ҳолатда Ислом ҳукмлари ва исломий давлат ҳимояси остида бўласизлар.
3. Иккаласига ҳам кўнмасангизлар биз ислом даъвати ва халқлар ўртасини тўсганингиз учун сиз билан жанг қиламиз.
Исломий жиҳодни шундай тушунмоқ лозим. Салафлар шу тариқа ислом даъватини халқларга етказар эдилар. Бу жиҳод исломда ҳимояланиш эмас, балки ҳужум характерини касб этганлиги учун уламолар бу жиҳодни ҳужум жиҳоди деб атаганлар. Бу жиҳодни шунингдек талаб жиҳоди ҳам дейилади. Чунки бу ерда талаб қилиш маъноси бор. Демак ҳужум ва талаб жиҳоди битта нарсадир. Бу жиҳод мусулмонлар ерларига ва жонларига душман кўз олайтирмаган пайтда бўлади ва бунинг исломдаги ҳукми фарзи кифоядир. Фарзи кифоянинг маъноси Аллоҳнинг буйруғини бажаришда етарли мусулмонлар ғайрат кўрсатаётган бўлса, бу буйруқни бажариш бошқалардан соқит бўлади, деганидир. Аммо бу буйруқни етарли одам бажармаса, то етарли бўлгунча ҳеч кимдан соқит бўлмайди, яъни ҳамма учун фарз бўлади. Агар ҳеч ким бажармаса ҳамма бирдек гуноҳкор бўлади. Бу фарзи кифоя ибодатнинг қисқача маъносидир.
Олимлар ижмоъсига кўра фарзи кифоя бўлган жиҳодни, яъни талаб-ҳужум жиҳодини бир йилда энг камида бир марта амалга ошириб туриш мусулмонлар ва уларнинг умумий бошлиқлари учун фарздир.
Фарзи айн дегани эса ҳар бир кишига фардан(шахсан, айнан ўзига) фарз деганидир. Бунда бу буйруқни бошқалар бажариши кишидан буйруқ бажарилишини соқит қилмайди. Ҳар бир киши ўзи учун жавоб беради ва бунда шахсан қатнашиши шарт деганидир.
Энди агар душман мусулмонларнинг бирон шаҳрига бостириб кирса, ёки махфий йўллар билан мусулмонларнинг бошлиқларини ўлдириб, ёки тахтдан тушириб ўрнига ўзларига итоат қиладиган кишини бошлиқ қилиб қўйсалар ва шу тариқа мусулмонлар ерларини мустамлака қилсалар, уларга қарши жиҳод қилиш аввало шу минтақадаги мусулмонларга фарзи айн бўлади. Агар уларнинг кучлари етарли бўлмаса, уларга қўшни минтақалардаги мусулмонларга ҳам фарзи айн бўлади. Агар уларнинг ҳам кучи душманни қувиб чиқариш учун етарли бўлмаса, унда ер юзидаги барча мусулмонларга бу иш фарзи айн бўлади. Унда ҳар бир киши ўзидаги жавобгарликни соқит қилиш учун шахсан қўлида мавжуд моли ва жони билан шу жиҳодда қатнашиши вожиб бўлади. Бунга бепарво бўлган одамнинг гуноҳи жиҳоддан қочган одамнинг гуноҳи кабидир. Яъни гуноҳи кабира. Бундай ҳолатдаги жиҳоднинг ҳукми фарзи айндир. Номи эса ҳимоя-дифоъ-дафъ калималари билан ифодаланади. Демак қачон ҳимоя жиҳоди бўлса, бу жиҳод албатта фарзи айн жиҳоди дейилади.
Лекин қачон ҳужум жиҳоди бўлса, бу ҳар доим фарзи кифоя бўлади деб хулоса чиқаришлик хато бўлади. Чунки динни ёйиш учун қилинадиган талаб-ҳужум жиҳодларида ҳам фарзи айн бўладиган ҳолатлар юз бериши мумкин. Жумҳур олимлар учта ҳолатда жиҳод фарзи айн бўлади деганлар:
1. Мусулмонлар душман аскарлари билан рўбарў келганда ёки тасодифан юзма-юз келиб қиличлар яланғочланганда. Бундай ҳолатда бу ерда мавжуд мусулмонларга гарчи ҳужум-талаб жиҳодида бўлса ҳам ортга қочмасдан жанг қилишлик фарзи айн бўлади. Бунга Бадр жангини мисол қилиш мумкин. Карвонни ғанимат қилиш учун чиққан Росулуллоҳ ва саҳобаларни Аллоҳ катта лашкарга рўбарў қилди. Лекин аслида ўша вақтдаги умумий ҳолат ҳимоя-талаб характерида эмас эди.
2. Мусулмонлар умумий бошлиғи жангга сафарбар қилганда ҳам жангга чиқиш фарзи айн бўлади. Бунга мисол қилиб Росулуллоҳнинг саҳобаларни Табук жангига сафарбар қилишларини олиш мумкин. Бунда ҳам жангга чиқиш ҳар бир мусулмонга фарзи айн бўлди. Ҳатто жангдан қолганлик ҳақида узр келтиролмаган учта саҳобага жазо ҳам тайинланган ва охир-оқибат уларнинг тавбаларини Аллоҳ қабул қилган эди.
3. Душман мусулмонлар ерига бостириб кирганда, қамал қилганда ёки бостириб кириш мақсадида яқинлашганда жангга чиқиш ҳар бир мусулмонга фарзи айн бўлади. Бунга ҳужжат қилиб Аҳзоб-Ҳандақ жангини келтириш мумкин. Аҳзоб жангида мушриклар бирлашиб Ислом давлати Ясриб-Мадинага ҳужум қилмоқчи бўлган ва шаҳарни қамал қилган эдилар. Бу жангга чиқишлик Исломий давлат – Мадинадаги ҳар бир мусулмонга фарзи айн бўлган эди. Шунингдек ислом юртиларига душман яқинлашганда жиҳод фарзи айн бўлишига баъзи олимлар Табук жангини ҳам ҳужжат қиладилар. Чунки бу пайтда Рум аскарлари қўшин тортиб келаётгани хабари мусулмонларга етган эди.
Шайх Усаймин роҳимаҳуллоҳ ўзларининг “Шарҳу Задул-Мустақниъ” китобларида жиҳоднинг фарзи айн бўлишига яна бир ҳолатни қўшимча қилганлар. Яъни тўртинчи ҳолат.
4. Бир кишидаги салоҳиятнинг ноёблиги боис мужоҳидлар унга эҳтиёж сезган кишига ҳам жиҳод фарзи айн бўлади. Мисол учун маълум бир шаҳарга ҳужум жиҳодига отланаётган мужоҳидлар ичида минтақани яхши биладиган одам бўлмаса, ёки мутахассис бўлмаса, бу ҳолда минтақани яхши биладиган одамга, ёки мутаххассисга жангга бориш фарзи айн бўлади. Гарчи умумий ҳукм фарзи кифоя бўлса ҳам. (Бу ерда “Шайх Усаймин ҳозирги кунда жиҳод йўқ деяпти” – дейдиганларга ҳам дақиқ раддия бор.)
Энди саволингиздаги мусулмонларга уруш қилаётган, лекин ўз юртларида уруш бўлмаётган кофирларнинг юртларига бориб амалиёт қилиш ҳужум жиҳодига кирадими ёки кофирларга зарар етказишми деган масалага келадиган бўлсак бу ерда қуйидагича тафсилот бор. Савол тушунилишлиги бироз қийин бўлганлиги учун бироз чалкаш кўринади, лекин биз уни юқоридагидек тушундик.
Албатта бундай жиҳодий амалиётлар динни ёйиш учун қилинадиган талаб-ҳужум жиҳодига кирмайди. Балки диннинг борини ҳимоя қилиш, яъни дифоъ жиҳодига киради. Баъзи машойихлар: “Энг яхши ҳимоя ҳужумга ўтишдир” деганига ўхшаган бундай амалиётлар ҳам ҳимоя жиҳодининг энг яхши тактикаларидан ҳисобланади. Мақсад эса ҳар қандай шаръий йўл билан душманга зарар етказган ҳолда уларни ҳолдан тойдириш ва мусулмонлар юртидан қувиб чиқаришдир. Бу энг яхши ҳимоядир. Бу нафақат мусулмонлар юртига бостириб кирган душманга нисбатан, балки бостириб кириш ниятида бўлган душманга нисбатан ҳам амалга оширилиши мумкин бўлган тактикадир. Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам мусулмонларга қарши уруш қилмоқчи бўлган ва Мадинага ҳужум қилиш учун қўшин тўплаётган Холид ибн Суфён Ҳузалийни ўлдириб келиш амалиётига саҳоба Абдуллоҳ ибн Унайсни юборган эдилар. Абдуллоҳ ибн Унайс Аллоҳнинг душмани бўлмиш Холид ибн Суфён Ҳузалийнинг юртига бориб, уни ҳийла ёрдамида ўлдириб келган эдилар. Ваҳоланки у юртда уруш бўлмаётган эди. Бунга оид ҳужжатлар жуда кўп. Гапнинг хулосаси шу-ки, ҳимоя баъзида ҳужумни ҳам тақозо қилади. Қандай қилиб бўлмасин душманга зарар етказиб ҳолдан тойдириш ва Аллоҳнинг динини олий қилиш йўлидаги тўсиқларни олиб ташлаш лозим. Акс ҳолда бу тўсиқлар кучайиб мусулмонларга зарар етказиши шубҳасиз. Чунки мусулмонларга қарши уруш очган кофир ва мунофиқлар инсониятнинг душмани бўлган иблиснинг аскарлари ва дўстларидирлар. Аллоҳнинг Ўзи уларга қарши жиҳодда қадамларимизни собит қилсин, устимиздан сабр ёғдирсин ва Ўзи уларнинг устидан бизга нусрат – ғалаба берсин!
Ҳурматли биродаримиз! Саволларингизга қўлимиздан келганча ижобат қилдик. Аллоҳ барчамизни Ўзининг ҳақ йўлида бардавом қилсин! Агар ушбу жавоблар сизни қониқтирган бўлса ёки сиздан бошқа яна бирон инсоннинг тўғри йўл топишига сабабчи бўлса, албатта бу Аллоҳнинг фазли бўлиб, Аллоҳга ҳамду-санолар айтамиз. Биз ислоҳнигинa мaқсaд қилдик. Аллоҳгагинa тaвaккул қилдик. Aллоҳ тaъоло ушбу сўзларни эшитувчи қулоқ вa тушунувчи қaлблaргa eтишигa муяссaр қилсин.
Сўнгги дуомиз: «Бaрчa олaмлaр роббиси бўлгaн Aллоҳгa ҳaмдлaр бўлсин!»
