Hoji Akmal: Assalomu alaikum va rahmatullohi va barakotuhu! Hurmatli mujohid brodarlar va Sodiqlar sayti xodimlari. Alloh ishlaringizga riwoj bersin. Hozirgi kunlarda ko’pchilik oddiy musulmonlarni jihoddan qaytarayotganlar olimlar va ilm axllari bo’lyapti. Shunga ba’zi sodda musilmonlar ilm va jihod bir-biri bilan kelishmaydigan narsalar deb ham hulosa chiqarmoqda. Iltimos bu haqda biron ma’lumot bersangizlar. Savolim:
1. Mujohidlar ichida ham ulamolar bormi
2. Salafi solih ulamolar ham jihod qilganmi
3. Salafi solih ulamolar ichida ham jihodddan qaytaradiganlari bo’lganmi
Shu savollarimga saytda javob bersangizlar, shoyad boshqalar ham o’qib o’rnak olishsa.
الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على رسوله الأمين وبعد
Ҳурматли биродаримиз Ҳожи Акмал! Ва алайкум ассалам ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ! Аллоҳ сизнинг илмингиз ва заковатингизга барака берсин!
Саволларингизга баҳоли қудрат жавоб беришга ҳаракат қиламиз:
1. Mujohidlar ichida ham ulamolar bormi
Албатта мужоҳидлар ичида уламолар кўп. Баъзи ёмон уламолар мусулмонларни жиҳоддан қайтарган бўлсалар, бундан албатта барча уламолар шундай деган хулоса чиқариш нотўғри бўлади. Нусратга сабаб бўладиган омиллардан бири ҳам илм, ҳамда мужоҳидлар ичида илм аҳлларининг мавжуд бўлишлигидир. Бугунги кунда Жиҳод майдонлари узра Аллоҳнинг нусрати яққол кўзга ташланиб турганлигининг сабабларидан бири ҳам сафларда бошқаларни нусратга лойиқ бўлишга чақириб турган уламоларнинг мавжудлигидир.
Ўзбекзабон мужоҳидлар орасида айни дамда олимлар етарли даражада кўп бўлмасада, аммо араб ва бошқа мужоҳидлар орасида уламолар кифоя қиладиган даражададир. Ўзбек мужоҳидларининг кўпчилиги эса айни дамда ўша араб ва ажам мужоҳид уламоларнинг талабалари, яъни толиби илмлардир. Биз эса мужоҳидларни ўзбек, араб ва бошқа деб ажратиб ўтирмаймиз. Биз уларнинг барчасига уммат деб қарашга ўрганмоғимиз керак. Шундай экан Уммат мужоҳидлари сафларида уламолар етарлидир. Мужоҳид уламолардан, фатво ва ижтиҳодлари Уммат миқёсида қабул қилинадиган машҳур уламолардан Шайх Абул-Валийд Ансорий ҳафизаҳуллоҳ бу ҳақда шундай дейдилар: “Аллоҳдан қўрқувчи мужоҳид ёки олим бўлади, ёки толиби илм бўлади”.
2. Salafi solih ulamolar ham jihod qilganmi
Салафи солиҳлар илм ва жиҳод ўртасини ажратмаганлар. Улар ҳатто жиҳод фарзи кифоя бўлган ўз даврларида ҳам фақат илмга ёпишиб олмасдан Жиҳод майдонларини афзал кўрганлар.
Машҳур салаф уламоларидан Абдуллоҳ ибн Муборакнинг жиҳодни афзал кўриши ҳақида Хатиб ал-Бағдодий “Бағдод тарихи” китобида Муҳаммад ибн Фузайл ибн Иёздан ҳикоя қилади. Унда Муҳаммад ибн Фузайл:
Абдуллоҳ ибн Муборакни тушимда кўрдим, унга:”Қайси амалларни афзал кўрдинг?” – дедим. Шунда у:”Сени қилаётган амалларни”, – деди. Мен унга: ”Рибот ва жиҳодними?” – дедим. У: ”Ҳа”,- деди. Мен: “Сенга Аллоҳ қандай муомала қилди?” – деб сўрадим. У: “Менинг гуноҳларимни мағфират ва яна мағфират қилди” ,- деди.
Ибн Асокир Муфаззал ибн Фузолaдан, у ўз отасидан берган хабарда бундай дейилган:“Амирал мўминин Абдулмалик ибн Марвон қаттиқ касал бўлиб ётган пайтда қавм унинг зиёратига изн сўради. Қавм зиёратга кирган пайтда у киши уларга қарата бундай деди: “Сизлар менинг олдимга дунёимнинг тугаши, охиратимнинг бошланиши асносида кирдиларинг! Мен ўтган ишларимни эсга олиб ўтирган эдим. Мен учун энг умидли амалим – Аллоҳ йўлидаги ғазотларимдир. Мен лаззат оладиган нарса ҳам мана шу амаллардир. Сизлар бу хабис эшиклардан йироқ бўлинглар”. Яъни, Абдулмалик ибн Марвон уларни султонларнинг эшигига яқинлашишдан қайтарди.
У мўминлар амири бўлишидан олдин, тобеъин уламоларидан бўлиб, Румга қарши денгиз жиҳодларида иштирок этган.
Имом Аҳмад ибн Ҳанбал ғазавотни зикр қилиб, йиғлаб юбордилар ва шундай дедилар:“Бундан кўра савоблироқ иш йўқ. Душман билан тўқнашиб, юзма-юз туриб жанг қилишдан афзалроқ савоб йўқ. Душман билан курашаётган кимсалар – улар Исломни, мусулмонларни ва уларнинг ор-номусларини ҳимоя қилувчилардир. Бунданда афзалроқ амал борми? Одамлар омонликда, улар хавфда бўлишади. Улар Аллоҳ йўлида ширин жонидан кечганлардир”.
Саҳобаи киромлар, тобеинлар, табаъа тобеийнлар, салафи солиҳларимиз нафақат ўзлари жиҳодда мустаҳкам бўлганлар балки барчалари жиҳодга тарғибу ташвиқ қилишда давом этиб келганлар, Аллоҳ уларнинг барчаларидан рози бўлсин.
Али ибн Абу Толиб розияллоҳу анҳу шундай дейдилар:
– Кимки ўз биродарини жиҳодга чорласа, унга ҳам ажр тенг бўлади.
Албатта саҳобаи киромлар, тобеинлар, табаъа тобеийнлар ва салафи солиҳ олимлари тарихи билан танишган ҳар бир инсофли мусулмон уларнинг жиҳод майдонларида паҳлавон бўлганликларига гувоҳ бўлади. Машҳур мужтаҳид салаф олимларидан Абдуллоҳ ибн Муборак ҳақидаги ушбу ҳикояни келтирамиз:
Ибн Асокир ривоят қилишича, Абдуллоҳ ибн Саннон бундай дейди:
— Мен Абдуллоҳ ибн Муборак ва Муътамир ибн Сулаймонлар билан Тарсус деган жойда жиҳодда эдим. Бирдан одамлар: “Ан-нафир, ан-нафир” – дея қичқиришиб қолди. Ибн Муборак, Муътамир ва бошқа барча одамлар чиқишди.
Мусулмонлар ва душманлар саф тортиб турган бир пайтда Рум аскарларидан бири чиқиб мусулмонларни муборазага чақирди. Мусулмонлардан бири унга қарши яккама-якка олишувга чиқди. Рум аскари кучли келиб мусулмонни қатл қилди. Яна бири чиқди, уни ҳам қатл қилди. Шу тариқа Рум аскари яккама-якка олишувда олтита мусулмонни қатл қилди. У икки саф орасида муборазага чақириб, у ёқдан бу ёққа юра бошлади. Унга қарши чиқишга ҳеч кимнинг юраги бетламай турган бир пайтда Ибн Муборак менга қараб:
— Агар менга бирор гап бўлса, шундай-шундай қилгин! – деб тайинлади-да, отини ҳайдаб Рум аскарининг қаршисига майдонга чиқди. Юзида ниқоби бор эди. Бир соатча олишиб Рум аскарини ўлдирди.
— Яна ким чиқади?! – дея Ибн Муборак кофирларни муборазага чақирди. Рум аскарлари бирин-кетин муборазага чиқа бошлади. Ибн Муборак улардан олтитасини ўлдирди, кейин ҳеч ким чиқмади. У отининг бошини буриб чоптириб, кўздан узоқлашиб кетди. Орадан бир фурсат ўтгач аввалги турган жойига – менинг ёнимга келиб турди ва оҳиста қулоғимга:
— Эй Абдуллоҳ, кўрган нарсаларингни мендан содир бўлганини мен тирик эканман ҳеч кимга гапирма! – деди.
Ибн Муборак тириклигида бу воқеани ҳеч кимга айтмадим. У вафот этганидан кейингина бировларга сўзлаб бердим – дейди Абдуллоҳ ибн Саннон.
Хуллас, салафи солиҳ уламолар ислом амалларининг барча соҳаларида бошқаларга ўрнак бўлганлар. Шундай экан амалларнинг афзали ва мақсадга етказувчи йўлларнинг яқини ва осони бўлган Жиҳод ҳақида нима дейиш мумкин. Албатта Жиҳод салаф уламоларининг энг севимли амалларидан бўлган.
Баъзи бир одамлар «У пайтларда олимлар етарли бўлган, мусулмонларда Жиҳод учун етарлича қудрат, давлат, имом ва байроқ каби шартлар мавжуд бўлган, шунинг учун уламолар жиҳод қилишган» деган даъвони айтишлари мумкин. Хўш унда Уммат бошига Мўғул-татарлар қирғини келган пайтда бу шартлар етарли бўлганми? Тарих гувоҳ, бу даврларда мусулмонлар шунақанги аянчли тушкунлик аҳволига тушганларки, кучлар тенглиги ҳақида масала юритишнинг ўзи ҳам жуда кулгули бўлган. Шундай бўлсада, Шайхул-Ислом ибн Таймия бошчилигидаги мужоҳид олимларнинг Жиҳод майдонларидаги матонатлари ибратга сазовор бўлган.
Салаф олимларининг жиҳоди ҳақида гапирганда Шайх Муҳаммад ибн Абдулваҳҳобнинг жасоратлари ҳақида ҳам гапирмасдан илож йўқ. Шайх Тамимий Арабистон Ярим Ороли ширк ва бидъат ботқоғига ботган бир даврда бу ифлосликларни фақат Жиҳод қиличи билангина супуриб ташлашга муваффақ бўлганлар.
Хуллас салаф олимларнинг Жиҳодда қатнашишгани ҳақида гапирадиган бўлсак, суҳбатимиз чўзилиб кетади. Шунинг учун ҳозирча шунчасига кифоя қиламиз
3. Salafi solih ulamolar ichida ham jihodddan qaytaradiganlari bo’lganmi
Албатта салаф “олимлар” ичида ҳам мусулмонларни жиҳоддан тўсганлар бўлган. Аммо солиҳ олимлар жиҳоддан қайтариши мумкин эмас. Шунинг учун сизнинг иборангиздаги “салафи солиҳ” сўзидан “солиҳ” сўзини тушириб қолдирдик. Чунки, Аллоҳ ҳалол қилган нарсани ҳаромга чиқариш билан кишидан солиҳлик хислати кетади. Ҳалолни ҳаром қилиш куфр, куфрда эса салоҳият бўлмайди.
Аммо бу ердаги жиҳоддан қайтарган салаф олимлар деганда табаъа тобеъинлардан кейинги салафларни тушунмоғимиз лозим. Табаъа тобеъинлар ва улардан олдинги даврда яшаган салаф олимлари орасида Жиҳоддан қайтариш деярли бўлмаган. Ёки биз бу ҳақда билмаймиз.
Ибн Асокир Зайд ибн Асламадан қилган ривоятда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам шундай дейдилар:
لا يزال الجهاد حلواً خضراً ما قطر القطر من السماء وسيأتي على الناس زمان يقول فيه قراء منهم : ليس هذا بزمان جهاد فمن أدرك ذلك الزمان فنعم زمان الجهاد ، قالوا يارسول الله أو أحد يقول ذلك ؟ قال : نعم من لعنه الله والملائكة والناس أجمعون
“Осмондан ёмғир томчилаб турар экан, Жиҳод ҳаловат ва ҳузурли ҳолатда давом этади. Аммо шундай вақтлар келади-ки, Қуръон ўқигувчи қорилар: “Ҳозир Жиҳоднинг вақти эмас” дея бошлайдилар. Ким бу замонларга етишса, (билсинки) бу Жиҳод учун энг гўзал (муносиб) замондир.”
Одамлар сўрадилар: “Эй Аллоҳнинг Росули наҳотки шундай гапни гапирадиганлар топилса?!”
(Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам) дедилар:
“Ҳа, бу одам Аллоҳ, малоикалар ва барча одамлар томонидан лаънатланган одамдир”.
Бундай салаф “олим”ларига мисол қилиб Насороларнинг Қудсга қараб салб юришлари ва Мўғул-татарларнинг халифалик ерларига босқини даврларидаги “олим”ларни келтиришимиз мумкин. Салибчилар мўрмалахдай лашкарларини мусулмонларнинг муҳим шаҳарларидан бирини босиб олиш учун олиб келганида бундан ҳайбатланган мужоҳидлар сафларидаги илм аҳллари “Бугун уларга қарши тоқатимиз етмайди” каби баҳоналарни қилиб майдонни ташлаб чиқиб кетган, натижада эса уларга ўн минглаб одамлар эргашиб чиқиб кетган эди. Шу вақтгача енгилиш нималигини билмаган мужоҳидлар бу воқеадан сўнг анча вақтгача руҳий таназзулга мубтало бўлган эдилар. Бу воқеа тарихдан маълум ва машҳурдир.
Мўғуллар босқини даврида эса бундай “олим”ларнинг шарофати билан Уммат умумий ҳимматсизлик ботқоғига тушиб қолган эди.
Тарихчи олим ибн Асир шундай ҳикоя қилади: “Бу даврда мусулмонларнинг хорлиги охирги чегарага етган эди. Битта мўғулдан ўнлаб мусулмонлар қўрқар эдилар. Менинг олдимга бу воқеаларнинг гувоҳларидан бири келди ва шундай ҳикоя қилди: Бизларни отлиқ мўғул аскар асир қилиб олиб кетаётган эди. Ўша вақтда мўғул аскарнинг ўзи ёлғиз бўлиб, мусулмонлар ўндан ортиқ эди. Шунга қарамай у бизга бир-биримизнинг қўлимизни боғлашни буюрди ва ҳамма унинг айтганини қила бошлади. Мен уларни мўғулга бўйсунмасликка чақирдим, аммо улар мени эшитмадилар. Шунда мен “Менда қимматбаҳо нарсалар бор” деб алдаб мўғулни чақирдим. Мўғул менга энгашган вақтда мен унинг ханжарини суғуриб олдим ва унга санчдим. Шундан сўнг уни отдан тушириб, ўзим миниб олдим ва мусулмонларни бир-бирларининг қўлларини ечиб, қочиб кетишга ундадим. Аммо менга ҳеч ким қулоқ солмади ва бошқа бир мўғул келишини кутиб жойларидан жилмай ўтирдилар”
Бундай қўрқоқлик, ҳимматсизлик ва руҳий тушкунликнинг сабаби албатта Умматни душманга бўйсундириб бериш учун мўғуллар тарафдан ёлланган мунофиқ “олим”лар эди. Улар мўғул-татарларни Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам таърифлаган Яъжуж-Маъжужлар деб таърифлаган эдилар. Улар Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васалламнинг ҳадисларига асосан Яъжуж-Маъжужларга қарши чиқиш фойдасиз, чунки Росулуллоҳ “…Яъжуж-Маъжуж чиққанда уруш ўз юкини ерга қўяди”, – деб айтганлар, деб умматни Жиҳоддан тўсар эдилар. Қаранг-а, ҳозирги замоннинг мунофиқ уламолари билан ўша даврнинг мунофиқ уламолари қанчалик бир-бирларига ўхшаш бўлганлар. Замонамиз “олим”лари Американи Яъжуж-Маъжуж деб эълон қилмадилар холос.
Ҳурматли биродаримиз! Сўзимизнинг сўнггидa шуни aйтмоқчимиз: Саволингизга қўлимиздан келганча ижобат қилдик. Аллоҳ барчамизни Ўзининг ҳақ йўлида бардавом қилсин! Агар ушбу жавоблар бирон инсоннинг тўғри йўл топишига сабабчи бўлса, албатта бу Аллоҳнинг фазли бўлиб, Аллоҳга ҳамду-санолар айтамиз. Биз ислоҳнигинa мaқсaд қилдик. Аллоҳгагинa тaвaккул қилдик. Aллоҳ тaоло ушбу сўзларни эшитувчи қулоқ вa тушунувчи қaлблaргa eтишигa муяссaр қилсин. Аллоҳ таолодан динига нусрат беришини, мужоҳид аскарларига иззат беришини ва душманларига зиллат беришини сўраймиз!
Сўнгги дуомиз: «Бaрчa олaмлaр роббиси бўлгaн Aллоҳгa ҳaмдлaр бўлсин!».
