الحمد لله رب العالمين والصلاة والسلام على رسوله الأمين وبعد э
Ассаламу алайкум ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ! Ҳурматли дин йўлидаги синглимиз ёки опамиз Фотима! Аллоҳ сиздан рози бўлсин ва Ўзи рози бўладиган амалларга муваффақ қилсин! Саволларингизга баҳоли қудрат жавоб беришга ҳаракат қиламиз. Cаволингиз матнини ўз ҳолича келтирмоқдамиз:
Assalomu alaykum hurmatli mujohid aka-ukalar! Men …ning … shahridan yozyapman. Jihod hozirgi paytda farzi ayn ekani haqida bildim. Alloh sizlardan va boshqa jihod maydonlarida yurganlardan rozi bo’lsin! Biz ham jihod maydonlariga borish niyatimiz bor. Ammo hozircha imkon topa olmayapman. Alloh “Mollaring va jonlaring bilan jihod qilinglar” degan. Hozircha pul jo’natib tursak shu ham jihod o’rnida o’tadimi? Javoblaringiz uchun oldindan minnatdorman, – deb Fotima.
Ҳурматли дин йўлидаги синглимиз ёки опамиз Фотима! Аллоҳдан тақво ва дин йўлида куюнчаклик билан ёзган мактубингизни ўқиб хурсанд бўлдик. Аллоҳ сизга ўхшаган дин ғамидаги инсонларни кўпайтирсин!
Мактубингизга бир бошидан қўлдан келганча жавоб қиламиз. “Jihod hozirgi paytda farzi ayn ekani haqida bildim” дебсиз. Аллоҳ рози бўлсин! Аллоҳ сиздек бир ожизага билдирган ҳақиқатни мусулмон йигитларга ҳам билдирсин!
Аммо бу ерда аёлларга бироз енгиллик ҳам борлигини эслатиб ўтмасдан иложимиз йўқ. Маълумки, фиқҳ китобларида “Душман мусулмонлар юртига бостириб кирганда барча мусулмонларга жиҳод қилишлик фарзи айн бўлади. Жиҳод фарзи айн бўлганда фарзанд ота-онасидан, қул ҳожасидан, қарздор ҳақдордан ва аёл киши эридан сўраб ўтирмайди” деган маънодаги жумлалар бор. Аммо замонавий олимларнинг фикрига кўра бу фарзиятда аёл киши ва эркак киши ўртасида фарқ бор.
Тўғри, аёл кишига жиҳод фарз бўлганда эридан сўраб ўтирмайди. Лекин аёл кишига жиҳод қачон фарзи айн бўлади деган ўринли масъала мавжуд. Агар аёлларга ҳам худди эркаклар каби то душманни ҳайдаб чиқаргунга қадар муддатда жиҳод фарзи айн бўлганда жуда кўп жанглар, жумладан ҳозирги пайтда бўлаётган барча жанглар аёллар билан аралаш бўлган бўларди. Аммо ундай эмас. Уламолар “бир неча ҳолатларда аёл кишига ҳам жиҳод фарзи айн бўлиши мумкин” дейишган. Булар:
- Аёлнинг ўзига ва фарзандларига душман қўққисдан ҳужум қилганда ва бу ерда мусулмон эркаклар бўлмаганда. Бунда аёл киши ўзини ва ёнидаги заиф шерикларини қўлидан келганча ҳимоя қилиши фарз бўлади. Бунинг учун у ўз эридан рухсат олмайди, ҳолбуки бунга имкон ҳам йўқ. Эридан рухсат оламан дегунча душман уни ўлдириши ёки номусини поймол қилиши мумкин.
- Бирон бир жанг майдонида муайян бир аёлнинг қўлидан келадиган зарурий иш жангда қатнашаётган бошқа эркакларнинг қўлидан келмаса. Мисол учун аёл киши ҳарбий бирон бир соҳада мутахассис бўлса ва бундай мутахассис эркаклар ичида бўлмаса ёки етарли бўлмаса бундай аёлга ҳам ўша жангда ўз ихтисослиги бўйича қатнашиши фарзи айн бўлади.
- Душман мусулмонларнинг бирон бир шаҳрига ёки қишлоғига бостириб кирганда эркакларнинг кучи душманга етарли бўлмай, душман ҳаммани ўлдириши ёки асир олиши хавфи бўлганда.
Бу учта ҳолат ҳам вақтинчалик муддатни ўзида мужассам қилган бўлиб, бу вақтинчалик зарурат эркаклар томонидан қоплангандан сўнг бу аёллар зиммасидан соқит бўлади. Эркакларга эса то охирги душманни мусулмонлар юртидан чиқариб юборгунга қадар фарзи айнлик ҳукми сақланиб қолади.
Аммо аёллар ўзларининг қўлларидан келган ишлар билан жиҳодда билвосита ҳисса қўшишлари мақсадга мувофиқ бўлади. Тарихда бу вожиботни ҳис қилган муслима аёллар ҳатто жиҳод омматан фарзи кифоя бўлган даврларда ҳам жиҳодга билвосита ҳисса қўшишга ҳаракат қилганлар. Булар фарзандларини жиҳодий ва шаҳодатга интилиш руҳида тарбиялаш, мужоҳид умр йўлдошига ёки ака-укасига қўлидан келганча яхшилик билан қараш, отлар учун тушов, юган ва хуржунлар тўқиш, бошқаларни жиҳодга қатнашишга ва мужоҳидларга ёрдам беришга даъват қилиш, ўз мулкларидан бўлган тақинчоқ ва пулларидан мужоҳидларни жиҳодга жиҳозлаш учун инфоқ қилиш ва ҳоказолар.
Сиз ҳам ўз шахсий маблағларингиз ҳисобидан жиҳод учун инфоқ қилишингиз жуда ҳам таҳсинга сазовор ва мақсадга мувофиқ ишдир. Зеро баъзи олимлар “жиҳод барча мусулмонларга омматан фарзи айн бўлганда мусулмонлар учун бойлик жамғариш ҳаром бўлади” дейишган.
Саҳиҳайнда келган ҳадисда Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам айтадилар:
مَنْ جَهَّزَ غَازِيًا فَقَدْ غَزَا
Ким бир ғозийни ғазот учун керакли нарсалар билан жиҳозласа, албатта у ҳам ғазот қилибди…
Аллоҳ таоло Муҳаммад сурасининг охирги оятида шу маънода марҳамат қилади:
Мана, сизлар шундай кишилардирсизки, Аллоҳ йўлида инфоқ-эҳсон қилиш учун даъват қилинурсизлар. Бас, (аниқки) сизларнинг орангизда бахиллик қиладиган кимсалар ҳам бордир. Ким бахиллик қилса, бас, албатта у фақат ўз зиёнига бахиллик қилур. (Чунки у ажр-савобдан маҳрум бўлур). Аллоҳ (сизларнинг хайр-эҳсонларингаздан) бой-беҳожат, сизлар эса (У зотнинг ажр-савобига) фақир-муҳтождирсизлар. Агар сизлар (Аллоҳга итоат этишдан) юз ўгириб кетсангизлар, У зот (ўрнингизга) сизлардан бошқа бир қавмни алмаштириб қўюр, сўнгра улар сизларга ўхшаган бўлмаслар, (балки Аллоҳга тоат-ибодат қилурлар)!
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам яна айтадилар:
” الدال على الخير كفاعله “
«Яхши ишга далолат қилган одам худди шу яхши ишни қилган кабидир».
Росулуллоҳ соллаллоҳу алайҳи васаллам яна айтадилар:
” اللهم أعط منفقاً خلفاً ، اللهم أعط ممسكاً تلفاً “
«Эй Аллоҳ инфоқ қилгувчига инфоқининг ўрнини тўлдирувчи даромад бергин ва инфоқ қилмайдиган зиқна одамга эса талофат бергин».
Мужоҳид аллома шайх шаҳид Абдуллоҳ Аззомдан “Афғонистондаги жиҳодда эркакларга эҳтиёж борми?” деб сўрашганида шайх шундай жавоб қилган эканлар:
«Жиҳод пулга эҳтиёж сезмоқда, эркакларнинг эса жиҳод қилишга эҳтиёжлари бор…».
Ҳурматли дин йўлидаги синглимиз ёки опамиз Фотима! Саволларингизга қўлимиздан келганча ижобат қилдик. Аллоҳ барчамизни Ўзининг ҳақ йўлида бардавом қилсин! Агар ушбу жавоблар сизни қониқтирган бўлса ёки сиздан бошқа яна бирон инсоннинг тўғри йўл топишига сабабчи бўлса, албатта бу Аллоҳнинг фазли бўлиб, Аллоҳга ҳамду-санолар айтамиз. Биз ислоҳнигинa мaқсaд қилдик. Аллоҳгагинa тaвaккул қилдик. Aллоҳ тaъоло ушбу сўзларни эшитувчи қулоқ вa тушунувчи қaлблaргa eтишигa муяссaр қилсин.
Сўнгги дуомиз: “Бaрчa олaмлaр Роббиси бўлгaн Aллоҳгa ҳaмдлaр бўлсин!”
