Савол:
Ассаламу алайкум ва роҳматуллоҳи ва барокатуҳ бизнинг ҳурматли шайхлар. Аллоҳ таоло сизларни ва бизларни ҳақ устида собит қилсин, мен сизлардан тез жавобни кутиб қоламан, чунки биз унга жуда ҳам муҳтожмиз, жазакаллоҳу хойрон. Закотни фақат Жиҳодга тўлаб, уни олишга ҳақли бошқа тоифаларни қолдиришнинг ҳукми қандай? Маблағ тўпланиб, фақат Жиҳодга сарфланади: унга тайёргарлик кўришга, Жиҳодга бормоқчи бўлганларга ёрдам сифатида ёки ишончли вакиллар орқали мужоҳидларга жўнатилмоқда. Бизнинг давлатда Жиҳод йўқ. Бошқа тоифаларни, улар мавжуд бўлса ҳам қолдириб, барча маблағни фақат Жиҳодга сарфлашга рухсат этиладими?
Биз Азиз ва Қудратли Алоҳни сизларни ва бизларни муртадлардан сақлашни сўраб қоламиз, дарҳақиқат У Буюк ва Қувватлидир.
Абу Зубайр
“Минбар ат-Тавҳид вал-Жиҳод” сайтининг Шаръий қўмитаси жавоб беради:
Меҳрибон ва Раҳмли Аллоҳ номи билан бошлайман. Оламларнинг Роббиси Аллоҳга ҳамд бўлсин. Саловоту саломлар Росулуллоҳга, аҳли байтига ва барча унинг саҳобаларига бўлсин. Сўнг…
Аллоҳ таоло ушбу оятда закот олишга ҳақли одамлар тоифасини айтган: “Албатта, садақалар (яъни, закотлар) Аллоҳ томонидан фарз бўлган ҳолда, фақат фақирларга, мискинларга, садақа йиғувчиларга, кўнгиллари (исломга) ошна қилинувчи кишиларга, бўйинларни (қулларни) озод қилишга, қарздор кишиларга ва Аллоҳ йўлида (яъни, жиҳодга ёки ҳажга кетаётганларга) ҳамда йўловчи мусофирларга берилур. Аллоҳ билим ва ҳикмат соҳибидир” (Тавба, 60-оят).
Ушбу оятда закот олишга ҳақли одамлар тоифалари айтилган, аммо закотни буларни ўртасида бўлиб бериш шарт эмас. Аксинча, жумҳур уламоларнинг фикрича, закотни ушбу 8 тоифадан бирига беришга рухсат этилган. Имом Шофеий наздида закот бу саккиз тоифага бўлиб берилади.
Жумҳур уламолар келтирган далилларнинг баъзилари:
1. Муслим ривоят қилишича, Қубайс ибн Махарик ал-Ҳилолий деди: “Менинг бўйнимда дия тўлови мажбурияти бор эди (бу ерда гап икки гуруҳ инсонларни яраштириб қўйиш мақсадида, можаро туфайли шикастланганларнинг қариндошларига ўз маблағларидан дия тўлаш мажбуриятини ўз бўйнига олган одам ҳақида кетмоқда) ва мен Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васалламдан уни тўлашга ёрдам беришни сўраганимда у менга: “Садақа (закот) олиб келишгунча шу жойда туриб тур ва мен сенга бу пуллардан беришга буюраман” – деди.
2. Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам Салама ибн Саҳлга унинг қабиласи тўлаган садақани ҳаммасини берган.
Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам Саламага деди: “Бану Зурайк қабиласининг закот йиғувчисига бориб, уни сенга беришини айт, бу пуллардан ўзингнинг ва 60 та фақирнинг қорнини тўйдир, қолганини ўзинг ва оиланг учун ишлат”. У (Салама) деди: “Мен қавмимнинг олдига келиб, уларга дедим: “Дарҳақиқат, мен сизларда тангчилик ва ёмон муомала топдим, Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васалламда эса кенгчилик ва неъматларни топдим, у сизларнинг садақангизни менга беришни буюрди, беринглар энди!” Абу Исо (ат-Термизий) ҳасан ҳадис деган.
3. Муоз розияллоҳу анҳудан ривоят қилишича, Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам деди: “Улар сенга бунда ҳам итоат қилишса (ҳадиснинг бошида Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам Муозга Яман аҳлини “Ла илаҳа иллаллоҳ”га, сўнг намозга чақиришга буюради), уларнинг бўйнида садақа (закот) тўлаш мажбурияти борлигини хабар қил, улар уни бойлардан олиб, орасидаги фақирларга беришади”.
Росулуллоҳ соллалоҳу алайҳи васаллам улардан фақат фақирларни эсга олди (улар эса саккиз тоифадан биринчиси холос). Бу саккиз тоифадан бирига закотни тўлашниниг жоизлигига далолат қилади.
Ибн Аббос розияллоҳу анҳу деди: “Қайси тоифага берсанг ҳам, бу кифоя қилади”.
Жиҳод – бу закот тўланадиган саккиз тоифадан бири бўлиб, Аллоҳ таолонинг “…Аллоҳ йўлида…” каломидан олинган.
Валлоҳу аълам. Оламларнинг Роббиси Аллоҳга ҳамд бўлсин.
Жавоб берди Шайх Абу Мунзир аш-Шанқитий
